"ნაციონალური მოძრაობის“, "სტრატეგია აღმაშენებლის“ ამოცანაა, გავიდეთ პირველ ადგილზე ამ არჩევნებში"

სალომე ზურაბიშვილი - რაღაც მომენტში, აღმოვჩნდით იმ რეალობის წინაშე, რომ რუსეთი არ იცვლება და აქ უკვე აღარ შეიძლება თავის მოტყუება

1699695901

- თქვენ ხართ სალომე ზურაბიშვილი, საქართველოს პრეზიდენტი, მეთაური ქვეყნისა, რომელიც ისევე, როგორც უკრაინა, უპირისპირდება რუსეთს. ჩვენ ვისაუბრებთ როგორც საქართველოს ევროკავშირის წევრობის კანდიდატურაზე, ასევე, უკრაინის შესახებ. ბევრი რამ წყდება ომში, ბრძოლები მიმდინარეობს ბახმუტში, ავდიივკაში, თვლით რომ უკრაინელები ამარცხებენ რუსეთს?- დიახ, უკვე წელიწად-ნახევარი გავიდა, რაც უკრაინელები წინააღმდეგობას უწევენ (რუსეთს). თავიდან ბევრი ფიქრობდა რომ ეს (ომი) გრძელვადიანი არ იქნებოდა, რომ ეს ახალგაზრდა, გამოუცდელი პრეზიდენტი დანებდებოდა. სწორედ ამას ფიქრობდა პრეზიდენტი პუტინი, რომ მისი ფსიქოლოგიური მანევრი კილომეტრიანი ტანკების რიგით ძალიან სწრაფად  გაამარჯვებინებდა. რაღაც მომენტში ამერიკელებიც ასე ფიქრობდნენ, შესთავაზეს რა მას (ზელენსკის) გასვლის საშუალება.- საინტერესოა, რომ თქვენ ამას ამბობთ, რადგან მოგვიანებით მოვუსმენთ შარლ მიშელს, ევროპული საბჭოს პრეზიდენტს, რომელიც ამბობს რომ მან სამჯერ შესთავაზა ზელენსკის წასვლა, და ზელენსკისგან უარი მიიღო.- დიახ. ვფიქრობ, რომ ზოგადად, დასავლეთი არ იყო დარწმუნებული, რომ ეს ახალგაზრდა პრეზიდენტი, (რომელიც სხვა სფეროდან იყო) სასცენო სფეროდან, წინააღმდეგობას გაწევდა და ის არაჩვეულებრივი აღმოჩნდა. უნდა ვთქვა, რომ მე მისი უპირობო გულშემატკივარი ვარ, რადგან ვიცი, რომ მსგავს ქვეყანაში, რომელიც პირდაპირი დარტყმის ქვეშაა, გადაცდომების გარეშე წინააღმდეგობის გასაწევად რამხელა ტემპერამენტია საჭირო. მან ეს ყველაფერი შეძლო. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ უკრაინული საზოგადოება შიგნით არ არის დაყოფილი, რაც ასევე ძალიან იშვიათია ჩვენს დროს, მე ვსაუბრობ ქვეყნიდან, რომელიც ძალიან პოლარიზებულია, შემიძლია შევადარო. ამ ერთობის შენარჩუნება, რთულ მომენტებში, ძალიან იშვიათია.- ევროპელები მიზანმიმართულები არიან? მოგვიანებით ამ გადაცემაში ვნახავთ, შარლ მიშელი, ევროპული საბჭოს პრეზიდენტი, კი, მომხრეა რომ უკრაინა შევიდეს ევროკავშირში, მაგრამ 2030 წელს. 2030 წელი შორსაა უკრაინელებისთვის. თქვენთვის ეს შეიძლება კიდევ უფრო გვიან მოხდეს.- არა, მე ვფიქრობ რომ ეს ერთდროულად მოხდება. ეს მოხდება 2030 წელს,  2031, თუ 2029 წელს, არ ვიცი, მაგრამ ეს ჰორიზონტი იქნება მომდევნო, «big bangs», როგორც ამბობდნენ, მომდევნო წევრები შევლენ დაახლოებით ერთად. ჩვენ ტრიო ვართ, მოლდოვა, უკრაინა და  საქართველო და ეს ტრიო ჩვენთან შეიქმნა.შარლ მიშელის იდეა - 2030 არის ჰორიზონტი, რომელიც გაფართოებისთვის მოიაზრება, ძალიან საინტერესოდ მეჩვენება (შეიძლება ის აღარ იყოს ევროპული საბჭოს პრეზიდენტი). ევროკავშირში კანდიდატი ქვეყნების ეტაპობრივი ასოცირება თემატურად, იმ საკითხებზე, რაშიც ისინი მზად არიან, მაგალითად, საქართველოსთვის ტრანსპორტის, შავ ზღვაზე ტრანსპორტისა და ინფრასტრუქტურის საკითხებზე ჩვენთვის ძალიან საინტერესოა, რა თქმა უნდა, ხმის უფლების გარეშე, მაგრამ ეს წინასწარი ასოცირება უკეთესად მოამზადებდა კანდიდატებს იმაზე, რაც მათ შესაბამის მომენტში მოელით.- თქვენ ელით დახმარებას, მათ შორის, სამხედრო დახმარებას? უნდა წავიკითხოთ ევროკავშირის ხელშეკრულება, რომელიც ძალიან საინტერესოა. ყოველთვის ვფიქრობთ, რომ ევროკავშირი მხოლოდ პოლიტიკური და არა სამხედრო განზომილებაა, მაგრამ არის სამხედრო განზომილებაც: წევრ სახელმწიფოზე, მის ტერიტორიაზე აგრესიის შემთხვევაში, სხვა წევრმა ქვეყნებმა მას უნდა აღმოუჩინონ დახმარება და მხარდაჭერა მათ ხელთ არსებული ყველა საშუალებით, გაეროს ქარტიის 51 მუხლის თანახმად, კანონიერ თავდაცვაში მყოფი ქვეყნის შესახებ, მომდევნო პარაგრაფი გვიჩვენებს, რომ სწრაფად ვაფარებთ თავს ნატოს ქოლგას...- რა თქმა უნდა.- ვალდებულებები და თანამშრომლობა და ა.შ. გათვალისწინებული ნატოს მიერ მისი წევრებისთვის, რომელიც რჩება საფუძველი მათი კოლექტიური თავდაცვისა და მისი განხორციელების ინსტანცია. ვხედავთ, რომ ევროპაში შემოსვლით, კანდიდატის სტატუსითაც, თქვენ უახლოვდებით ამ ქოლგას?- ძალიან საინტერესოა, რომ ჩვენ მივიღეთ ეს თანხმობა - რეკომენდაცია ევროკომისიისგან, რომელიც კიდევ უნდა დამტკიცდეს ევროკავშირის მიერ. მაშინვე ჩატარდა გამოკითხვა ამ საკითხზე საქართველოში, ევროკავშირის მომხრეთა რაოდენობა 80%-იდან  85%-მდე გაიზარდა, აღარ მახსოვს ზუსტი რიცხვი, მაგრამ ძალიან დიდი უმრავლესობა, როდესაც მათ ეკითხებიან რატომ? ამბობს, რომ უსაფრთხოებისათვის, რომელსაც კეთილდღეობაზე, ეკონომიკურ განვითარებაზე წინ აყენებს. არის შეგრძნება, რომ როდესაც ხარ მეორე მხარეს, დაცული ხარ, არა სავალდებულოდ სამხედრო კუთხით. არის შეგრძნება, რომ მეორე მხარეს რუსეთი ვეღარ გაბედავს.- რუსეთი ახლა, ცოტა ტრივიალურად რომ ვთქვათ, "გვიწვევს"? როდესაც ის ბომბავს დნეპრის მეორე სანაპიროს, რუმინელებს ბომბები თვალწინ აქვთ, ისინი ყველაზე უარესს ცდილობენ?- ვფიქრობ, მათ ადგილზე არ ვეცდებოდი. ვფიქრობ, ჯერჯერობით ძალიან კარგად უძლებენ. როგორც ყოველთვის, რუსები ფსიქოლოგიურ ზეწოლას ახდენენ და ავიწროებენ ყველას, ბალტიის ქვეყნებს, რუმინეთს, ყველას, ვინც საზღვართანაა, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს ამ ხაზის გადაკვეთისგან, რაც სხვა რამეს გამოიწვევდა, არ მგონია რომ გაბედონ.- დასავლეთი მიაძინეს?- უნდა გავიხსენოთ, რომ საქართველო დაახლოებით ისეა, როგორც რუსეთის მიერ ყირიმის  ოკუპაცია, რომელზეც 2014 წლის შემდეგ აღარ საუბრობდნენ. ქუჩაში რომ გასულიყავით ორი ან, ორწელიწად-ნახევრის წინ, ბევრი ადამიანი გეტყოდათ, რომ საქართველო ასე თუ ისე მოგვარებული საკითხია, ბევრს დაავიწყდა. დიახ, ამას ფრანგული ნაწარმოები "დაბრმავებულები" აღწერს ძალიან კარგად, თუ "დაბრმავება"...- სილვი კოფმანის...- სილვი კოფმანის, რომელიც ძალიან კარგად აღწერს ამ სიტუაციას - იმიტომ რომ უნდოდათ რუსეთს მორგებოდნენ, არ უნდოდათ დაენახათ ისეთი, როგორიც არის. ერჩიათ მასთან საქმის დაჭერა და ფიქრი, რომ მოახერხებდნენ მის შეცვლას და რაღაც მომენტში, აღმოვჩნდით რუსეთის წინაშე, იმ რეალობის წინაშე, რომ რუსეთი არ იცვლება, ის უკრაინაში ყველაზე ნამდვილ შუქზე ჩანს, მოკლებული ყველანაირ დისიმულაციას და აქ უკვე აღარ შეიძლება თავის მოტყუება.- რუსულმა ფულმა და განსაკუთრებით, ნავთობის ფულმა ითამაშა რაიმე როლი? ფრანგების გარკვეული რაოდენობა სარგებლობდა ამით?- არ ვიცი ეს როგორ ხდება, მაგრამ ისევე როგორც გერმანიაში, გაზი რუსული გავლენის ერთ-ერთი გამტარი იყო, ასევე საფრანგეთშიც, არ ვიცი, შეიძლება ეს იყო ნავთობი, თუ ნავთობის და ფრანგული რომანტიზმის ერთობლიობა; ის აზრი, რომ საფრანგეთსა და რუსეთს შორის "ხელშეუხებელი სიყვარულის ისტორია" არსებობდა, ამ ყველაფერმა ერთად, შექმნა ის ხელშეწყობა.- ეს თქვენ შენიშნეთ, თქვენ საოცარი ფრანკოფონი ხართ და უდავოდ, ყველაზე კარგად ხედავთ ამას, არა?- მე ეს შევნიშნე. მე გარკვეული პერიოდი ვიყავი კე დორსეში (საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში), დიდი ხანი ვიყავი კე დორსეში და იქაც იყო გამყოფი ხაზი იმ პირებს შორის, ვინც ფიქრობდა, რომ ერთ დღეს რუსეთთან დიდი კონსენსუსი იქნებოდა მიღწეული და ისინი, ვინც.... მაგალითად გაზზე... დიდი ხნის წინ იყო დებატები იმაზე, უნდა გაზრდილიყო მასზე დამოკიდებულება, მეტი რუსული გაზი ეყიდათ თუ არა და საბოლოოდ, კარგია, რომ არ გაზარდეს მასზე დამოკიდებულება.- გეშინიათ სიმხდალის დაბრუნების? მოვისმენთ ხალხის ხმას, რომლებიც სიმპათიით არიან გამსჭვალული რუსეთის მიმართ. მაგალითად, ჩეხეთის პრეზიდენტი ამბობს, შეიძლება მოლაპარაკების დრო მოვიდა, მოლაპარაკება პუტინს ნიშნავს, თქვენ შიშობთ ამას?- არა, ყველა ამატებს მაინც, რომ ზელენსკიმ უნდა გადაწყვიტოს, თუ რა მომენტში... რა თქმა უნდა, იქნება ბოლოს მოლაპარაკებები. ეს სხვა საკითხია. ყველაფერი სრულდება მოლაპარაკებით, რომ დაფიქსირდეს საბოლოო შედეგი. მე არ ვფიქრობ, რომ...- არ არის აუცილებელი, თუ ომი იქნება უკრაინის ბოლო კვადრატული სანტიმეტრის განთავისუფლებამდე, აღარ იქნება მოლაპარაკება, ომით მოხდება დაბრუნება...- დიახ. იქნება მოლაპარაკება, რადგან რაღაც მომენტში იძულებული უნდა გახდეს რუსეთი, რომ დათანხმდეს, ეს უნდა მოხდეს მოლაპარაკებით. ზოგი ამბობს, რომ ის ბოლომდე უნდა განადგურდეს. მოლაპარაკებებით უნდა მოხდეს რუსეთის იძულება, რომ ის გახდეს სახელმწიფო, რომელიც უარს ამბობს სხვა სახელმწიფოების ტერიტორიების ოკუპაციაზე. ეს საბოლოო მოლაპარაკების გამოწვევაა. მე ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი, რადგან ამ საბოლოო მოლაპარაკებამ უნდა მოიცვას საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიები, უნდა მოიცვას დნესტრისპირეთიდან გამოსვლაც. მხოლოდ ზელენსკი არ დაიბრუნებს სრულად უკრაინის ტერიტორიებს, რაც უმთავრესი მიზანია, მაგრამ საჭიროა, რუსეთი თავის საზღვრებში დაბრუნდეს.- ძალიან მნიშვნელოვანია რასაც ამბობთ. თქვენ წარმოგიდგენიათ და მივხვდით, რომ თქვენთვის ეს (მოლაპარაკება) იქნება ომის დასასრულის შემდეგ, ეს იქნება საბოლოო შეთანხმება, საბოლოო მოლაპარაკება, რომელიც შეეხება რუსეთის მიერ უკანონოდ დაკავებულ  ყველა ტერიტორიას, მათ შორის საქართველოში?- ძალიან მარტივია, სანამ რუსეთი იკავებს თუნდაც ერთ კვადრატულ კილომეტრ სხვის ტერიტორიას, რუსეთი ვერ იქნება ის პარტნიორი, რომელიც ისევ გვსურს ვიხილოთ ევროპული უსაფრთხოების ახალი არქიტექტურაში. ეს მოხდება რუსეთის ნორმალიზაციით, რაც ნიშნავს იმას, რომ მე მაქვს საზღვრები, მე მათ პატივს ვცემ. მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება მეზობლური ურთიერთობები, პატივისცემა და თანამშრომლობა. ჩვენ ყოველთვის მზად ვიყავით ნორმალური მეზობლური ურთიერთობებისთვის. მე ვაწარმოებდი ლავროვთან მოლაპარაკებებს რუსული ბაზების გაყვანასთან დაკავშირებით და ეს იყო სწორედ ურთიერთობების ნორმალიზების დასაწყისი.- როგორც გარკვეული რაოდენობის პოლონელები, ბალტიისპირეთის ქვეყნების ხალხი, თქვენც ფიქრობთ, რომ მოძრაობები გაგრძელდება, რომ ხვალ ჩეჩნები, ბურიატები, ციმბირელებიც მოითხოვენ თავისუფლებას? - მე არაფერს არ ვიმედოვნებ. ყველამ უნდა გადაწყვიტოს საკუთარი მომავალი. ვფიქრობ, დღეს რეალობა არის შემდეგი, არის რუსეთი თავისი საზღვრებით, და ამას პატივი უნდა სცეს. ზეგ თუ სხვა მოძრაობები გამოიხატება, ყველამ თავისი პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს. არ ვფიქრობ, რომ ეს ახლა მოხდება. ასევე, შეინიშნება ის, რაც გამოიყენებოდა საბჭოთა კავშირის ბოლო პერიოდში, შეფარული მუქარა, რომ რუსეთისთვის უკან დახევის იძულების შემთხვევაში, დიდი აფეთქება მოხდება, რისიც ყველას ეშინია, რადგან არავინ იცის ეს როგორ დამთავრდება. ეს არ არის აფეთქება, ეს არის ნორმალიზაცია, საზღვრებში დაბრუნება და პატივისცემა.- ატომურ თემაზე რუსეთის მხრიდან ბლეფს აქვს ადგილი?- დიახ.- და ბლეფს წამოვეგეთ? შეხედულებები...- ძალიან რთულია, გასულ წლებში მე ვმუშაობდი ატომურ საკითხებზე და ამ თემაზე ძალიან რთულია თქვა, ეს ბლეფია და სერიოზულად არ აღვიქვამ, იძულებული ვართ სიფრთხილე შევინარჩუნოთ.- გულში იმედოვნებთ, რომ პუტინი და ასევე სი ძინ პინი როდისმე გასამართლდებიან? ეს ძალიან შორეულ პერსპექტივაში ჩანს, სი ძინ პინი, უიგურების გენოციდისთვის, ვლადიმერ პუტინი ბრალდებულია არა მხოლოდ ომის დანაშაულისთვის, არამედ კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი დანაშაულისთვის. თქვენი პირადი სურვილია, რომ ეს ორი ადამიანი გასამართლდეს, პუტინი რა თქმა უნდა, უპირველესად, რადგან თქვენ უფრო გეხებათ...- მე ჩემი შინაგანი რწმენით ვფიქრობ, რომ ეს იქნებოდა ისტორიული შედეგი, რაც გარკვეულ საკითხებს თავის ადგილს მიუჩენდა. თუ მეკითხებით, ვფიქრობ, რომ ეს რეალისტურია? არა.- რატომ?- იმიტომ რომ ჩვენ რეალისტურ სამყაროში ვცხოვრობთ, სადაც ეს არ ხდება არ ვართ ალისას (საოცრებათა) სამყაროში.- შეიძლება უფრო მკაფიო ჟესტები გვქონდეს? მაგალითად, ის ჯერ კიდევ დიდი ჯვრით თუ არ ვცდები, საპატიო ლეგიონის დიდი ჯვრით არის დაჯილდოებული, უნდა მოხდეს მისი ჩამორთმევა.- დიახ, უდავოდ! ვფიქრობ, არ არის ძალიან მნიშვნელოვანი ის, პუტინია თუ სხვა ვინმე, ეს არის სისტემა.- რომელიც გაგრძელდება, შეიძლება გაგრძელდეს მის შემდეგ?- გარდა იმ შემთხვევისა, თუ არ ვაიძულებთ რომ უარი თქვან ამ იმპერიალიზმზე და დაუბრუნდნენ ნორმალიზებას, მე სხვა სიტყვას ვერ ვპოულობ. სანამ რუსეთს დავტოვებთ იმპერიალისტურად და მივცემთ საშუალებას მოიქცეს იმპერიალისტურად, მოვა ვინმე სხვა და მოიქცევა ასევე. სისტემებს საკუთარი ლოგიკა აქვთ და ტოტალიტარულ, ავტორიტარულ სისტემებს კიდევ უფრო მეტად.- ამერიკელები გვესაჭიროება უსაფრთხოების საკითხებში, ვნახეთ ახლო აღმოსავლეთში მათ მიავლინეს ორი ავიამზიდი, წყალქვეშა ხომალდი, მგონი 60 000 კაცი ჰყავთ რეგიონში, თქვენ ხართ ევროპის აღმოსავლეთით, თქვენ გრძნობთ ამას?- დიახ, მაგრამ ასევე ვხედავთ, რომ ევროპამ მიუხედავად იმისა, რომ მას არ გამოუყენებია სრული უსაფრთხოების და თავდაცვის მასშტაბი, (ეს ძველი ისტორიაა და ნელა მიმდინარეობს), იწყებს სამხედრო და ეფექტური შესაძლებლობების შეძენას. ვხედავთ პოლონეთი რას აკეთებს, რა როლი ითამაშა უკრაინასთან მიმართებაში, ვხედავთ ბალტიის ქვეყნებს, ჩეხეთს. ვხედავთ, რომ აღმოსავლეთ ევროპამ აღიქვა აუცილებლობა, მათ ეს ისედაც იცოდნენ, რადგან როგორც ჩვენთვის, მათთვისაც ევროკავშირი არის უსაფრთხოება უპირველეს ყოვლისა.- რამდენიმე სიტყვა საფრანგეთზე, თქვენ დიდი ხნის განმავლობაში ცხოვრობდით საფრანგეთში, ახლა კი ხართ საქართველოს პრეზიდენტი, სახელმწიფოს მეთაური; ვოლტერის ჰურონის მსგავსად, ზევიდან უყურებთ მოვლენებს. როგორ შეაფასებთ საფრანგეთის დამოკიდებულებას? ის საკმაოდ ცვალებადი იყო რუსეთთან მიმართებაში, თავიდან ამბობდა არ უნდა უგულებელვყოთ  რუსეთი, შემდეგ ბევრად უფრო მკაცრი იყო, განსაკუთრებით ბრატისლავაში. როგორ აფასებთ საფრანგეთის ქცევას?- ძალიან ბედნიერი ვარ დღეს, როცა ვხედავ, რომ საქართველოს, უკრაინის, მოლდოვის ძირითადი  მხარდამჭერები არიან საფრანგეთი, გერმანია, ისინი, ვინც გუშინ, ბუქარესტში მაგალითად, დაბლოკეს კანდიდატურები ნატოში. ძალიან დიდი გზა უკვე გავლილია, რაც სწორედ დაბრმავების დასასრულია. ვფიქრობ, უფრო მკაფიო ხედვაა იმისა, თუ სად არის გამოწვევები და რისი უფლება აღარ შეიძლება ჩვენს თავს მივცეთ. ამან გახსნა რეალურად გაფართოების ეს გზა ამ ქვეყნებისთვის. მე მჯერა, რომ ეს ძალიან დიდი წინსვლაა.- ქალბატონო პრეზიდენტო, დიდი მადლობა, რამდენიმე წუთში ვნახავთ შარლ მიშელს, ევროკავშირის წარმომადგენელს.- მე ვისურვებდი, რომ ჩემს შემდეგ ყოფილიყო შარლ მიშელი, ვიდრე რუსეთის საელჩოს წარმომადგენელი.- რუსეთის საელჩოს წარმომადგენელსაც მოვუსმენთ, რადგან ერთ-ერთი განვითარება არის რომ რუსეთი და ჩინეთი თავიანთ თამაშს თამაშობენ, ევროკავშირი შეხვდება ჩინეთს, და ვნახავთ შესაძლებელია თუ არა  მოლაპარაკება რუსეთთანაც კი, თუ საჭირო იქნება დიპლომატიური ურთიერთობების გაწყვეტა. თქვენ მომხრე იქნებოდით რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობის გაწყვეტის?- ჩვენ არ გვაქვს რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობები ოკუპაციის შემდეგ და [ოკუპირებული ტერიტორიების] ე.წ. დამოუკიდებლობის აღიარების შემდეგ.- შეიძლება ეს მოდელი იყოს ევროკავშირისთვის? ევროპული სიმამაცის ფორმა იქნებოდა ნამდვილად დიპლომატიური ურთიერთობის გაწყვეტა ქვეყანასთან, რომელიც კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულშია ბრალდებული?- ვფიქრობ, ჩვენს შემთხვევაში, როდესაც ტერიტორია არის ოკუპირებული, ეს ლეგიტიმურია და ეს პასუხობს პრინციპულ პოზიციას. არ ვფიქრობ, რომ ერთიანობისთვის, რასაც ევროკავშირი წარმოადგენს, ეს არჩევანი იყოს. ევროკავშირი ყველგან უნდა იყოს წარმოდგენილი. დიპლომატია მხარდაჭერა არ არის, დიპლომატია შეიძლება იყოს პრინციპებისა და პოზიციების შენარჩუნება. 

"ძალიან გამაღიზიანებელია, როცა შენს ქვეყანაში გყავს ხალხი, რომელიც მტრის ენაზე საუბრობს და რომელთაც სჯერათ, რომ საკუთარ სახლში არიან"

1698676945

ეს 15 წელზე მეტი ხნის წინ მოხდა. ვლადიმერ პუტინის სათამაშო წიგნი დიდად არ შეცვლილა. დღეს საქართველო, რომელსაც რუსეთთან 556 მილის საერთო საზღვარი აქვს, ცდილობს თავი დააღწიოს კრემლს, რომელიც ებღაუჭება მას. რუსეთის უკრაინაში შეჭრიდან რამდენიმე დღეში საქართველომ ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადი წარადგინა იმ იმედით, რომ მოიპოვებდა დასავლურ სადაზღვევო პოლისს.დღეს მოვუსმენთ საქართველოს პრეზიდენტს სალომე ზურაბიშვილს; პარიზში გაზრდილი ქართველი ლტოლვილების ქალიშვილი ამბობს, რომ პუტინმა საქართველოში "ჩუმი შემოჭრა" დაიწყო, რათა გააფართოოს რუსული გავლენები.***- უკვე მესამე წელია, რუსეთი ომს აწარმოებს უკრაინაში, როგორ აისახება ეს ომი საქართველოზე და აქ ცხოვრებაზე?- ეს, რა თქმა უნდა, შეხსენებაა იმისა, რაც ჩვენმა ქვეყანამ გამოიარა და ფაქტია, რომ ეს ყოველთვის პირდაპირი საფრთხეა. უკვე რეალობაა, რომ რუსეთი ნიადაგს ტესტავს.- თქვენ ფიქრობთ, რომ რუსები საქართველოში ნიადაგს ახლა ამოწმებენ?- დიახ, ახლა.- როგორ?- აქ, მათი მარტივი გზა, ჰიბრიდული ომია.ვლადიმერ პუტინი უკრაინაში 2022 წელს შეიჭრა. სხვა მიზეზებთან ერთად, მან თქვა, რომ ეს, იქ [უკრაინაში] მცხოვრები რუსების დასაცავად გააკეთა. პრეზიდენტი ზურაბიშვილი შიშობს, რომ პუტინს მსგავსი კამპანიის განხორციელება საქართველოშიც შეუძლია.უკრაინაში ომის დაწყებიდან საქართველო 100 ათასი რუსის სახლი გახდა.- ძალიან გამაღიზიანებელია, როცა შენს ქვეყანაში გყავს ხალხი, რომელიც მტრის ენაზე საუბრობს და რომელთაც სჯერათ, რომ საკუთარ სახლში არიან.- რუსებს სჯერათ რომ სახლში არიან?- ისინი ისე იქცევიან და სჯერათ ამის, რომ საკუთარ სახლში არიან. ასე რომ, უნდა შენარჩუნდეს ზღვარი, რათა მომავალში არ გვქონდეს ისეთი ინციდენტები, რომლებიც რუსეთს საშუალებას მისცემს გამოიყენოს თავისი საყვარელი დოქტრინა - რუსულენოვანი მოქალაქეების დაცვის შესახებ.- მაშ რატომ არ ამბობს საქართველო: არა რუსებს საქართველოს საზღვრებში!- ეს ხელისუფლების საკითხია.- არ ხართ თქვენ ხელისუფლება?- მე არ მაქვს აღმასრულებელი უფლებამოსილებები... სამწუხაროდ.****ქალაქში ხშირია ანტირუსული და უკრაინის მხარდასაჭერი გრაფიტები, რომლებზეც გამოხატულია საქართველოს დროშა ევროკავშირის, აშშ-სა და ნატოს დროშებთან ერთად.საქართველოს საზოგადოების 80%-ზე მეტი მხარს უჭერს ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანებას, ისევე როგორც საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი. თუმცა, გამომდინარე იქიდან, რომ მისი ქვეყანა საპარლამენტო მმართველობაზე გადადის, მისი პოსტი ცერემონიალური გახდა.მას შემდეგ, რაც ის ევროპაში წავიდა, რათა ეცადა და საქართველოს ევროკავშირის კანდიდატობისათვის გზა გაეკვალა, პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა მას კონსტიტუციის დარღვევაში დასდო ბრალი, აუკრძალა ევროპაში მოგზაურობა და შეეცადა მის იმპიჩმენტს, მაგრამ მარცხი განიცადა.პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა დემონსტრაციულად განაგრძო ლიდერებთან შესახვედრად საკუთარი სახსრებით ფრენები ევროპაში.- ისე ჩანს, რომ პრემიერ-მინისტრი არ არის დაინტერესებული ევროკავშირში გაწევრიანებით?- ეს ის კითხვაა, რომელსაც მთელი საზოგადოება სვამს: - ეს [ევროკავშირში გაწევრიანება] ისაა, რაც მათ [მთავრობას] ნამდვილად სურს, თუ ეს მხოლოდ სიტყვებია?- ეს გადამწყვეტი მომენტია. ფიქრობთ, რომ დასავლეთი, განსაკუთრებით კი, აშშ საკმარისად გულისხმიერი და მხარდამჭერია ამ მომენტში საქართველოს მიმართ?- ასე არ ვფიქრობ და მე ერთ კონკრეტულ მაგალითს მოვიყვან. უკვე 5 წელია, პრეზიდენტი ვარ და ამ დროის განმავლობაში, მე ვერ შევძელი საპრეზიდენტო დონის შეხვედრები - იქნებოდა ეს [აშშ-ის] პრეზიდენტთან, თუ ვიცე-პრეზიდენტთან... სატელეფონო საუბარიც კი. მესმის, რომ არსებობს უფრო მწვავე გამოწვევები, მაგრამ ვფიქრობ, რომ მეტი საჯარო აღიარებაა საჭირო.- რისი აღიარება?- აღიარება იმისა, რომ აშშ მხარს უჭერს საქართველოსათვის კანდიდატის სტატუსის მინიჭებას. ვიცი, რომ ეს ის რიტორიკა, რომელსაც აშშ ჩვენს ევროპელ პარტნიორებთან იყენებს, თუმცა ამის გამეორება უმაღლეს დონეზე საქართველოს მოსახლეობისათვის ძალიან მრავლისმეტყველი და მნიშვნელოვანი იქნება.ევროკავშირმა გაწერა მოთხოვნების სია საქართველოსთვის, რომელიც საჭიროა კანდიდატის სტატუსის მისაღებად. ეს მოთხოვნები კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლასა და ადგილობრივი ოლიგარქების ეკონომიკური და პოლიტიკური გავლენების შემცირებას ითვალისწინებს. გადაწყვეტილებას წლის ბოლოსთვის ელოდებიან.- რა მოხდება თუ ევროკავშირი უარს ეტყვის საქართველოს?- ეს რუსეთის დიდი გამარჯვება იქნება. გამარჯვება, რომელსაც ვალია ვანიშვილი არ თმობს და უარს ამბობს, რომ ის [რუსებს] უბოძოს. 87 წლის ასაკში ის რჩება თავის პოზიციაზე თავისთვის და თავისი ქვეყნისათვის.  

უნივერსიტეტები 30 000 სტატუს აღდგენილ სტუდენტს ვერ მიიღებენ – რა მიზანი აქვს ღარიბაშვილს

1695065612

რას ნიშნავს, როცა პრემიერ-მინისტრი განათლების სამინისტროსთან შეთანხმების გარეშე მსგავს ინიციატივას აანონსებს, განათლების მინისტრი კი – კანონს არღვევს?"ბათუმელები" ამ თემაზე „ალტე უნივერსიტეტის“ ციფრული ტრანსფორმაციის ცენტრის დირექტორს და ილიაუნის პროფესორს კომპიუტერული და ელექტრული ინჟინერიის მიმართულებით, ნანა დიხამინჯიას ესაუბრა.ქალბატონო ნანა, ის რა განცხადებებიც მოვისმინეთ პრემიერისგან და შემდეგ განათლების მინისტრისგან, სინამდვილეში რა ტიპის პრობლემას აჩვენებს ქვეყანაში?მთავარი პრობლემა, რაც გამოჩნდა პრემიერის განცხადებით, არის ის, რომ მთავრობა განათლების სამინისტროსა და უნივერსიტეტებთან განხილვებისა და შეთანხმების გარეშე იღებს გადაწყვეტილებას ამხელა პროცესზე.ეს ნიშნავს, რომ საერთოდ არ აქვთ გააზრებული, ვინ არიან მთავარი აქტორები განათლების სისტემის პროცესში, ვინ არიან მთავარი შემსრულებლები და ვინ უნდა მიიღოს ამ ტიპის გადაწყვეტილება.ძალიან ცუდად მომხვდა თვალში ღარიბაშვილის ფრაზა – „ჩემი პირადი გადაწყვეტილებით“. ეს იყო ძალიან ცუდი, რადგან არავის აქვს უფლება, განათლების სისტემაში პირადად მიიღოს რაიმე გადაწყვეტილება, არანაირ საკითხთან დაკავშირებით. რადგან განათლების სისტემა არის ძალიან კომპლექსური და ყველა გადაწყვეტილება მიღებული უნდა იყოს ათობით ორგანიზაციის ჩართულობით.განსაკუთრებით ცუდად მენიშნა ის, რომ უნივერსიტეტებს საერთოდ აზრი არ ჰკითხეს.გასაგებია, რომ პრობლემა არსებობს, გასაგებია, 30 ათასი სტუდენტი არ არის პატარა რიცხვი, ვისაც შეჩერებული აქვს სტატუსი, მაგრამ ამ ტიპის გადაწყვეტილებები უნდა ეფუძნებოდეს კვლევას, ანუ ზუსტად უნდა გვცოდნოდა, როდის აქვთ სტატუსი შეჩერებული სტუდენტებს, რა მიზეზით აქვთ შეჩერებული, რადგან სტატუსს ყოველთვის ფინანსური დავალიანების გამო არ იჩერებენ სტუდენტები.დასაზუსტებელია, რა მიზეზით აქვთ ეს ფინანსური დავალიანება, ვისაც აქვს, რომელ პროგრამებზე და ასე შემდეგ, რადგან ზოგი პროგრამა 2250 ლარი ღირს და ზოგი – 7 000 ლარი.ამიტომ, ღარიბ სახელმწიფოს, რომელსაც განათლების სისტემაში აქვს ათასობით პრობლემა, არ აქვს იმის ფუფუნება, ასე მარტივად ხარჯოს ფული, ყოველგვარი განხილვისა და კვლევის გარეშე.ეს რიცხვები უნდა გამოექვეყნებინა მთავრობას აუცილებლად, უნდა შეფასებულიყო ეს ყველაფერი და ისე უნდა მიღებულიყო გადაწყვეტილება.ჩვენ არც ის ვიცით, ამ 30 ათასიდან რეალურად რამდენს სურს სტატუსის აღდგენა, არა? იქნებ საერთოდ არ არიან ეს ადამიანები ქვეყანაში, იქნებ დასაქმებულნი არიან და დრო არ რჩებათ, ლექციებზე რომ იარონ, ბევრი სხვა მიზეზი შეიძლება იყოს, რაზეც არ უსაუბრია ღარიბაშვილს.თუ, მაგალითად, შარშან შეუჩერდა სტუდენტს სტატუსი ფინანსური დავალიანების გამო, ამ შემთხვევაში სტატუსის აღდგენა მარტივია უნივერსიტეტისთვის, მაგრამ თუ ეს არის უფრო ადრეული წლების, ამ შემთხვევაში რთული იქნება, რადგან პროგრამები იცვლება ან იხურება. ამ შემთხვევაში ინდივიდუალური გეგმა სჭირდება სტუდენტს, თუ დაიხურა პროგრამა, მაშინ მობილობით სჭირდება გადაყვანა და ასე შემდეგ.შეიძლება ადამიანმა 7 წლის წინ მიატოვა სწავლა და ვთქვათ, მუშაობს, კარგი სამსახური აქვს და არ აპირებს ჯერ სწავლის გაგრძელებას, იკითხა, გაარკვია ეს ვინმემ? აი, ამას სჭირდებოდა კვლევა.თუ ვიღაცას, მაგალითად, ერთი სემესტრის დავალიანება აქვს და ვთქვათ, გადავუხადეთ ეს 1125 ლარი, თუ ეს სტუდენტი რეგიონიდანაა და თბილისში სწავლობს, რა უნდა ქნას ამ ადამიანმა? მარტო ეს ერთი სემესტრის თანხა იყო მისთვის პრობლემა?თუ პრობლემაა ბინის ქირა, რომელიც ძალიან გაზრდილია ქვეყანაში რუსების შემოსვლის გამო, ფაქტობრივად, აღარ იშოვება ხელმისაწვდომი ბინები თბილისში, ის, რომ ამ სტუდენტს ბინის გარდა სჭირდება კვების, ტრანსპორტის თანხა და ასე შემდეგ, ეს ფული საიდან უნდა მოიტანოს? აი, ამ ყველაფერს სჭირდება პირველ რიგში განსჯა.განათლების მინისტრის განცხადება რამდენად პრობლემურია – მან თქვა, რომ უნივერსიტეტებს გაუზრდის კვოტებს, თუ სტატუსაღდგენილი სტუდენტებიდან ყველა მოისურვებს დაბრუნებას.ეს ძალიან სერიოზული პრობლემაა, რადგან ამ დროისთვის უნივერსიტეტებს ყველა კვოტა შევსებული აქვთ. მაგალითად, 17 770 სტუდენტი ჰყავს ილიას უნივერსიტეტს, დაახლოებით 20 ათასია თსუ-ს კვოტაც და როგორც წესი, უნივერსიტეტები ბოლომდე ავსებენ ხოლმე ამ კვოტებს.თუ რამდენი სტუდენტის მიღების უფლება აქვთ უმაღლეს სასწავლებლებს, ამ კვოტას მათ ანიჭებს ავტორიზაციის საბჭო.ეს რიცხვი ავტორიზაციის საბჭოზე თავად უნივერსიტეტებს შეაქვთ, შემდეგ ამაზე მსჯელობს ექსპერტთა ჯგუფი და აფასებს, ამ დასკვნის საფუძველზე იღებს ავტორიზაციის საბჭო გადაწყვეტილებას.ამ ფონზე გამოდის განათლების მინისტრი და ამბობს, რომ ვისაც კვოტის პრობლემა ექნება, არ არის პრობლემა, გავუზრდით, ეს არის კანონდარღვევა.ეს ხომ იმას ნიშნავს, რომ განათლების სამინისტრო უგულებელყოფს ავტორიზაციის საბჭოს და ამ პროცესს, რასაც უნივერსიტეტები გადიან კვოტების მინიჭებისთვის?რა თქმა უნდა. და ეს ძალიან ცუდის მანიშნებელია, რადგან ჩვენი ქვეყნის მთავარი პრობლემა გაუმართავი სისტემებია. ავტორიზაციისა და აკრედიტაციის სისტემა მეტ-ნაკლებად გაიმართა ამ ბოლო წლებში ქვეყანაში, ამან გააძლიერა უნივერსიტეტების ხარისხიც, რადგან გვახსოვს წლები, როცა სადარბაზოებში იყო გახსნილი უნივერსიტეტები და ისე იძლეოდნენ დიპლომებს. ძლივს ამუშავდა ეს სისტემა, გახდა ევროპული ხარისხის აღიარების ნაწილი და ახლა, როცა მინისტრი ასეთ რამეს ამბობს, რა თქმა უნდა, ამით სისტემას არღვევს.დავუშვათ, ამ 30 ათასიდან, სულ ცოტა, 10 ათასმა გადაწყვიტა უნივერსიტეტში დაბრუნება. რა მოხდება ამ შემთხვევაში?შესაძლოა, ნაკლებად პრესტიჟულ უნივერსიტეტებს აქვთ შემორჩენილი კვოტები და მიიღონ გარკვეული რაოდენობა, მაგრამ იმ უნივერსიტეტებისთვის, სადაც შევსებულია კვოტები, ეს იქნება შეუძლებელი.აქ მარტო აუდიტორიებზე ხომ არ არის საუბარი, აქ მოიაზრება ლექტორთა კორპუსი, სასწავლო რესურსები, კომპიუტერული კლასები, ლაბორატორიები, მაშინ ამ ყველაფრის რაოდენობის გაზრდა გახდება საჭირო.შესაბამისად, ახლა, სწავლის დაწყების წინ, როცა აცხადებს ღარიბაშვილი, რომ ყველას გაუნულებს დავალიანებას, ცრუ მოლოდინს უქმნის ადამიანებს, რომ შეიძლება ამ სემესტრში აღუდგეთ სტატუსი. ეს შეუძლებელია.თუ სტუდენტს ერთ წელიწადში უნდა დაემთავრებინა სწავლა და შენ 2-3 წელიწადს უმატებ, შეიძლება არც მოინდომოს სწავლის გაგრძელება, ხომ?მაგალითად, ტექნოლოგიებსა და ინჟინერიაში სწრაფად ახლდება პროგრამები. შესაძლოა ის პროგრამა საერთოდ აღარ იყოს, რაზეც კონკრეტული სტუდენტი სწავლობდა.უკვე რამდენი წელია მსოფლიო ბანკის დაფინანსებით მიდის კვლევა (პერიოდულად გამოჩნდება ხოლმე ეს კვლევები), თუ როგორ უნდა შეიქმნას უნივერსიტეტების დაფინანსების მდგრადი სისტემა, მაგრამ ეს პროექტიც თაროზეა შემოდებული და არაფერი ვიცით, როდის დასრულდება.ძალიან დიდი პრობლემაა, როცა 2250 ლარი ღირს უნივერსიტეტში სწავლა, ეს არის თავის მოტყუება, არ შეიძლება ამ თანხად მაღალი ხარისხის განათლების უზრუნველყოფა. მაშინ, როცა კერძო სკოლებსა და საბავშვო ბაღებშიც კი ბევრად მეტი ღირს სწავლა.მაშინ, როცა სახელმწიფოს მოგვარებული არ აქვს სტუდენტური საცხოვრებლების პრობლემა და ბევრი სხვა რამ, ასეთ გაუთვლელ და დაუგეგმავად წამოსროლილ ინიციატივებს, არანაირი აზრი არ აქვს.მმართველი პარტიის მხარდამჭერებმა, იმავე დღესვე დაიწყეს აზრის გავრცელება, რომ „ეს არის პრემიერის კეთილი ნება“, „საჩუქარი“ და ასე შემდეგ. რა არის რეალურად ეს, საარჩევნო პროპაგანდის ნაწილი? ახალგაზრდების, როგორც ელექტორატის მოსყიდვა? – თქვენ როგორ ფიქრობთ?როდესაც სახელმწიფო ფულს ხარჯავს, ეს არასდროს არ არის საჩუქარი, რადგან ეს არ არის არც ღარიბაშვილის, არც ზურაბიშვილის, პარლამენტის თავმჯდომარის თუ რომელიღაც პარტიის ფული. ეს არის ჩვენი, ჩვენი მშობლებისა და შვილების ფული.სახელმწიფო, ზოგადად, საჩუქარს ვერ იძლევა ვერანაირს, ეს არის ის ფული, რომელსაც ჩვენ გამოვიმუშავებთ.იცით, რას ჰგავს ეს კონკრეტული შემთხვევა? წარმოიდგინეთ ოჯახი, რომელსაც სოციალური პრობლემები აქვს, შია და ამ დროს ოჯახის უფროსი დაბადების დღეზე საჩუქრად ყიდულობს ძვირად ღირებულ თაიგულს ოჯახის რომელიმე  წევრისთვის. შეიძლება ეს საჩუქრად აღვიქვათ, თუ ეს იქნება არასწორი ხარჯვა?დაახლოებით ასე უნდა მოვუდგეთ ამ საკითხსაც, რადგან ბიუჯეტი ხალხის ფულია, ჩვენ გამოვიმუშავებთ და ჩვენ უნდა დავხარჯოთ. არაფრით შეიძლება, რომელიღაც პარტიამ ერთპიროვნულად გადაწყვიტოს ბიუჯეტის ხარჯვა, თან ისე, რომ მათ მიერვე დანიშნული მინისტრიც კი არ ჩააყენონ საქმის კურსში და ათქმევინონ, დღეს პირველად გავიგე ამის შესახებ და ახლა დავიწყებთ უნივერსიტეტებთან მოლაპარაკებასო.რატომ ეგუებიან ამ ყველაფერს უნივერსიტეტები. ეს ხომ მათ ჩიხში შეიყვანს?საერთოდ, უნივერსიტეტები ყველაზე მთავარი ძალაა ქვეყნის განვითარებისთვის, ამიტომ მათი ასეთი იგნორირება, რასაც ახლა ვხედავთ, ძალიან დამამცირებელია.მეც ძალიან მიკვირს, რომ ისინი ამას არ აპროტესტებენ.თუმცა ჩვენ გვაქვს მაგალითები, თუ როგორ ახდენდა ხელისუფლება მათზე ზეწოლას სხვადასხვა დროს, გავიხსენოთ თუნდაც შავი ზღვის უნივერსიტეტი, რომელსაც მხოლოდ იმიტომ შეუჩერეს ავტორიზაცია, რომ ასე მოისურვა ერდოღანმა.სამწუხაროდ, ჩვენ არ ვართ მიჩვეული თანმიმდევრულ პროტესტს. იმას, რომ საკუთარ სამუშაო სივრცეში მოვითხოვოთ რაღაცის ცვლილება, რომ მაგალითად, პროფესორმა უნივერსიტეტს მოსთხოვოს წესების დაცვა, უნივერსიტეტმა განათლების სამინისტროს და ასე შემდეგ. ასეთი რამ ჩვენთან ძალიან იშვიათია.მეორე მომენტია, როდესაც სამართლიანი სისტემა არ არსებობს ქვეყანაში.ჩვენ ვიცით, რომ სკოლებში ათასობით ბავშვი შიმშილობს და არაერთი კვლევა დაიდო ამაზე. არის მოძრაობები, რომლებიც მოითხოვენ სკოლებში უფასო კვების დანერგვას, თუმცა ხელისუფლება უფულობას იმიზეზებს. ამ დროს საიდანღაც გამოჩნდა 40 მილიონი…და ეს მაშინ, როცა ვიცით, რომ სადღაც 100 ათასი ბავშვი შიმშილობს ქვეყანაში.ის ბავშვებიც კი, რომლებსაც აქვთ შესაძლებლობა სკოლის ბუფეტში შეიძინონ რაიმე, ჯანმრთელობის დამაზიანებელ საკვებს იღებენ.როცა ვამბობთ, რომ ტექნოლოგიების განვითარებაზე გადის დღეს ქვეყნის განვითარების მთავარი გზა, როგორ შეიძლება სკოლებში არ გქონდეს კომპიუტერული კლასები? არ გქონდეს ყველა საკლასო ოთახში პროექტორი, ინტერნეტი. მასწავლებლები ჯერ კიდევ დაფაზე წერით გადასცემენ ინფორმაციას. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენ, უბრალოდ, წინა საუკუნეში ვცხოვრობთ.რეგიონებში ხშირად ჩავდივარ ხოლმე და არაერთ სოფელშია ისეთი სკოლა, სადაც ბავშვს ხვდება ღირსების შემლახავი საპირფარეშო და გარემო.შეუძლებელია ასეთ დამამცირებელ გარემოში ბავშვს გამოუმუშავდეს პატივისცემა განათლების ინსტიტუციების მიმართ, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია სწავლის მოტივაციისთვის.ის, რომ ცალკეული ბავშვები წარმატებებს აღწევენ, არ ნიშნავს, რომ ჩვენ მასიურად ვიძლევით სწორ განათლებას.ექსპერტებს ვეღარ ვზრდით ქვეყანაში, რადგან ამას სჭირდება სერიოზული ლაბორატორიები, რომლებიც ძალიან ძვირი ღირს. უნდა ნახოთ უნივერსიტეტები, სადაც მოძველებული აპარატურაა შემორჩენილი და აქა-იქ თუ მიამატებენ საერთაშორისო გრანტით რაიმეს.აი, ახლა, როცა კლიმატის ცვლილებების გამო თავზე გვენგრევა ქვეყანა, როცა გზა ვერ გაგვყავს და გვირაბი, ეს არის ამ ყველაფრის შედეგი, რომ მოშლილია ქვეყანაში საინჟინრო და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების სწავლება, კვლევა და განათლება.სტემ მიმართულებებს სჭირდება სერიოზული საფუძვლიანი დაფინანსება. სახელმწიფომ უნდა განსაზღვროს თავისი პრიორიტეტები. ვიცით, რომ გვჭირდება უფრო მეტი ტექნიკური განათლება და ნაკლები ბიზნეს და იურიდიული განათლება, მაგრამ ამის დიფერენციაციასაც ვერ ვაკეთებთ სწორად. იმიტომ, რომ კვლევა, რომელსაც ეს პრიორიტეტები უნდა განესაზღვრა, ალბათ, იქამდე იქნება თაროზე, სანამ არ მოძველდება.როგორ ფიქრობთ, არჩევნებისთვისაა გამიზნული ეს ინიციატივა?ერთპიროვნული და ხმაურიანი გადაწყვეტილებები ყოველთვის მიმართულია მმართველი პარტიის საარჩევნო დივიდენდებისკენ. სხვა დატვირთვა არ აქვს. ეს არ არის გრძელვადიანი გადაწყვეტილება, რომელიც მოგვცემს გრძელვადიან ეფექტს.რისი მოლოდინი უნდა მქონდეს, როცა არც კი ვიცით, რეალურად რას აგვარებს ასე გასროლილი ამხელა ფული.სამწუხარო კიდევ ის არის, რომ ჩვენ მოსახლეობას ჯერ კიდევ არ აქვს განათლების სისტემის ისეთი აღქმა, რომ კრიტიკულად გააანალიზოს ამ ტიპის ინიციატივები და სახელმწიფოს უყურებს როგორც ცალკე მდგომ სუბიექტს, რომელიც თუ უნდა კონცერტებში დახარჯავს მილიონებს და თუ უნდა მას გადმოუგდებს 2 კილოგრამ კარტოფილს ან სკვერს გააკეთებს სადღაც, საჭირო არის თუ არა, იმის მიუხედავად."ყვავს კაკალი გააგდებინო“ – თითქოს ასეთ სუბიექტად აღიქვამს სახელმწიფოს და ამიტომ ამბობს „რა კარგია, ვიღაცას მაინც შეეშველება ეს ფული“. ამიტომ იწერს ასეთი ინიციატივებით სახელმწიფო ქულას მოსახლეობის თვალში.

კელი დეგნანი - ყველაზე მნიშვნელოვანია, რას ამბობს საქართველოს ხალხი

1692618010

აშშ-ის ელჩი საქართველოში - კელი დეგნანი ასრულებს თავის მისიას და მომავალი ორი წლის განმავლობაში ვაშინგტონში საგარეო პოლიტიკის უფროსი მრჩევლის მოვალეობას შეასრულებს. რადიო თავისუფლებისთვის ელჩის სტატუსით მიცემულ ბოლო ინტერვიუში ამბობს, რომ საუკეთესო რამ, რაც საქართველოზე გაახსენდება, არის ხალხი.- გაქვთ თუ არა, როგორ ვთქვა... სინანულის განცდა, რომ, როგორც ელჩმა, მიზეზთა გამო, რაღაც არ გააკეთეთ, რისი გაკეთებაც შეგეძლოთ?- ვისურვებდი, მეტ პროგრესს ქართველების მიერ ღრმა პოლარიზაციის დაძლევის ხელშეწყობაში. ის არსებობდა მაშინაც, როცა აქ ჩამოვედი. ძალიან ღრმად პოლიტიზებული იყო თითქმის ყველა საკითხი. სახეზე იყო კრიზისი, რომელიც იყო 2020 წლის 19 ივნისის მოვლენების შედეგი, როცა რუსეთის დუმის წევრმა დაიკავა საქართველოს პარლამენტის სპიკერის სავარძელი. ასე რომ, კრიზისი უკვე არსებობდა. იმ ფონზე საქართველოს ლიდერები გამოვიდნენ მნიშვნელოვანი საარჩევნო რეფორმების იდეით, რაც ძალიან იმედის მომცემი ნიშანი იყო, რომ მათ შეუძლიათ ერთად მუშაობა.ამის შემდეგ, 2020 წლის ოქტომბერში იყო ძალიან ნაკლოვანი საპარლამენტო არჩევნები, რამაც გამოიწვია მორიგი პოლიტიკური კრიზისი. მეამაყებოდა საქართველოს პოლიტიკური ლიდერებისა და საზოგადოების წარმომადგენლების ხილვა გამოსავლის და წინსვლის გზის მოსაძებნად მიმდინარე მოლაპარაკებებზე, რომ მოეგვარებინათ კრიზისი, პარლამენტარები შეეყვანათ პარლამენტში, სადაც უნდა მიმდინარეობდეს დებატები, სადაც უნდა აჯერებდნენ განსხვავებულ პოზიციებს, ამუშავებდნენ კანონმდებლობას, რომელიც ქვეყნის საუკეთესო ინტერესებშია. სამწუხაროდ, ვნახეთ, რომ არც ერთმა მსხვილმა პარტიამ მისდია იმ შეთანხმებას და ეს ძალიან სამწუხარო იყო. ვთვლი, რომ ამან პოლარიზაციას ახალი საფუძველი მისცა და შექმნა მეტი პრობლემა, რომლის გადალახვაც ძნელია.იყო შესაძლებლობა და კვლავაც არის შესაძლებლობა, რომ პოლიტიკურმა ლიდერებმა გამოიჩინონ გამბედაობა, გამონახონ ძალა - გვერდზე გადადონ განსხვავებები და რეალურად იმუშაონ 12 რეკომენდაციის შესრულებაზე. ევროკავშირმა საქართველოს მისცა მკაფიო გზამკვლევი კანდიდატის სტატუსისკენ. მათ ეს ძალიან მარტივად წარმოადგინეს - საჭიროა მხოლოდ მიჰყვეთ ამ ნაბიჯებს. ვიმედოვნებ, ამ რამდენიმე თვესა და კვირაში პოლიტიკური ლიდერები გვერდზე გაწევენ განსხვავებებს და მუყაითად იმუშავებენ ამ 12 რეკომენდაციის შესრულებაზე, რადგან ეს საქართველოს საუკეთესო ინტერესებშია.- სიმამაცის ნაკლებობაა მიზეზი, რომ ეს არ ხდება? როგორ ფიქრობთ, რა არის მთავარი მიზეზი, რის გამოც ეს პრიორიტეტები არ სრულდება? რა ან ვინ არის მთავარი მიზეზი?- სინამდვილეში გარკვეული ხანია არ მომისმენია რეალური დისკუსია პრიორიტეტების შესრულებაზე. ბოლოს ეს მგონი მაშინ იყო, როცა ევროკავშირმა ამ პრიორიტეტების შესრულებაზე სიტყვიერი შეფასება წარმოადგინა და რომელიც ძალიან განსხვავდება საქართველოს მთავრობის აღქმისგან. ის სრულიად საპირისპიროა. საქართველოს მთავრობა თვლის, რომ შეასრულა პრიორიტეტების უდიდესი ნაწილი. ევროკავშირი კი საპირისპირო შეფასებას იძლევა.ასე რომ, გამბედაობაშია საქმე, თუ არსებობს შეუსრულებლობის გარკვეული მიზეზები? - იქნება ეს შიდა თუ გარედან მომავალი მიზეზები.- გამბედაობა მოდის განსხვავებების გვერდზე გადადებითა და ერთად მუშაობის სურვილით; იმის გააზრებით, რომ ამ განსხვავებების არსებობის მიუხედავად, საქართველოს ხალხმა გააკეთა მკაფიო არჩევანი ევროპული მომავლის სასარგებლოდ. თითოეული პოლიტიკური ლიდერი უნდა მუშაობდეს იმ მიზნის მისაღწევად, რომელიც საქართველოს ხალხის 85%-ს სურს. ეს არის შენი, როგორც პოლიტიკოსის, როგორც პარლამენტის წევრის საქმე - იმუშაო შენი მოქალაქეების სახელით, რომლებსაც წარმოადგენ. ევროკომისიის ივლისის, სულ რამდენიმე კვირის წინანდელი სიტყვიერი ანგარიშის თანახმად, 12-დან 3 რეკომენდაცია შესრულებულია. მათ განაცხადეს, რომ საქართველომ კარგ პროგრესს მიაღწია. პროგრესი ჰქონდა აგრეთვე კიდევ 7-ზე და ორზე მეტია სამუშაო. დასაკარგავი დრო არ არის. საქმის მიხედვის დროა და იმის დრო, რომ ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს დაანახო - საქართველო ნამდვილად ამ გზის ერთგულია.ყველა ქართველმა იცის, რომ კანდიდატის სტატუსი და ევროკავშირის წევრობა ქვეყნისთვის ნაბოძები არ არის, მას დამსახურება სჭირდება, ვინაიდან ევროკავშირის წევრობა ნიშნავს მეტ კეთილდღეობას, მეტ სტაბილურობას, მეტ უსაფრთხოებას. შეხედეთ ევროკავშირის ნებისმიერ ახალ წევრს: მათ მიიღეს როგორც ეკონომიკური სარგებელი, ასევე გაიუმჯობესეს სტაბილურობა. ამიტომაც სურთ ქვეყნებს ევროკავშირში გაწევრიანება. ამიტომ სურს საქართველოსაც ევროკავშირში შესვლა.- თუმცა, ისე მოჩანს, რომ პოლიტიკურ ასპარეზზე სულ უფრო ნაკლები სივრცე რჩება (თუკი საერთოდ რჩება) კომპრომისებისთვის. როგორ ფიქრობთ, რამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ასეთი სივრცის გაფართოებას? თქვენ გაიხსენეთ, როცა ჩამოვედი ასევე პოლიტიკური კრიზისი იყოო. ელჩის მოვალეობის შესრულებას შეუდექით საპარლამენტო არჩევნების წელს, რომელიც ძალიან დატვირთული იყო შეხვედრებით და საუბრებით, პარტნიორების და პირადად თქვენი მონაწილეობით. თუმცა, იმ მოლაპარაკებების შედეგებიც კი, მიუხედავად იმისა, რომ ევროკომისიამ თავის დოკუმენტშიც ახსენა 19 აპრილის შეთანხმება, გაქრა. არც არავინ ცდილობს მის გაცოცხლებას. ასე რომ, რა შეიძლება დაეხმაროს ქართველებს დარჩნენ სწორ გზაზე, ან დაუბრუნდნენ სწორ გზას? - თქვენზეა, როგორ შეაფასებთ.- კომპრომისი ძნელია და სწორედ ამიტომ არის საჭირო გამბედაობა, დიდი გამბედაობა. კიდევ გავიმეორებ - თუკი შენი მიზანია ემსახურო საქართველოს საუკეთესო ინტერესებს, ეს საჭიროებს კომპრომისს ყველასგან. მნიშვნელობა არ აქვს ამას “19 აპრილის შეთანხმებას” დაარქმევ, ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმებას თუ 12 რეკომენდაციას. ეს ყველაფერი გულისხმობს ერთსა და იმავე რეფორმებს, რომლებზეც საქართველო მუშაობს წლების, ათწლეულების განმავლობაში და ბევრ სფეროში შთამბეჭდავ პროგრესსაც მიაღწია, იქნება ეს საარჩევნო რეფორმა, სასამართლო რეფორმა თუ სხვა. ბევრ სფეროში ჩანს კარგი პროგრესი. მაგრამ, ეს პროცესია, ის უნდა გაგრძელდეს და თუკი ის შეჩერდება იმის გამო, რომ ადამიანებს ერთად მუშაობა არ სურთ, არ სურთ კომპრომისებზე წასვლა, სწორედ აქ ვხედავთ პრობლემას.ევროკავშირის წევრი ქვეყნები აკვირდებიან აგრეთვე, როგორ ასრულებს საქართველო ამ რეფორმებს და შეუძლია თუ არა ქვეყანას გაერთიანება ამ რეფორმებზე სამუშაოდ. ვთვლი, რომ საქართველოს ჯერაც აქვს დრო ამის საჩვენებლად. 12-ვე რეკომენდაცია ასი პროცენტით რომც არ შესრულდეს, ვფიქრობ, წევრი ქვეყნები აკვირდებიან, რამდენად მოწადინებულია საქართველო შეასრულოს ეს ამოცანები, ვინაიდან, ცხადია, მუშაობა გაგრძელდება. კანდიდატის სტატუსი არის შემდეგი ქვაკუთხედი წევრობისკენ მიმავალ გზაზე. ევროკავშირის წევრებს დეკემბრამდე, სულ რაღაც თვეები აქვთ, რომ დაინახონ - არის თუ არა აქ მმართველობა ფოკუსირებული იმაზე, რის შესახებაც საქართველოს ხალხმა მკაფიოდ განაცხადა. ხალხს კი სურს ევროპული მომავალი.- დიახ, ძალიან მარტივი ჩანს. სრულიად ცხადი და მკაფიოა - რა სურთ საქართველოს მოქალაქეებს, მაგრამ რატომ არ ახორციელებენ მათ სურვილს? რატომ არ გრძნობენ თავს პოლიტიკოსები ანგარიშვალდებულებად თავიანთი ამომრჩევლის წინაშე? რატომ მოქმედებს მმართველი პარტია ისე, რომ იწვევს ამდენ შეკითხვას საქართველოს მომავალზე, მისი საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტებზე? დეტალებშიც შევალ, მანამდე კი - როგორ ფიქრობთ, რატომ არ ხდება ის, რაც ასე ადვილია? ნებისმიერი პოლიტიკოსისთვის ხომ მომგებიანი იქნება მიჰყვეს ამომრჩევლის, მოქალაქეების ნებას?- არ მსურს იმის თქმა, რომ ეს ადვილი რეფორმებია. ეს რეფორმები რთულია და მესმის.საქართველო არის დემოკრატიის ჩარჩოს შენების პროცესში, რომელიც არის კომპლექსური და უნდა იყოს ძლიერი, მედეგი და დამოუკიდებელი. აშშ ძალიან ამაყია, რომ სწორედ ამაში ეხმარება საქართველოს ბოლო 30 წელია. არა მხოლოდ ეკონომიკური ზრდის წახალისებაში, ბაზრების დივერსიფიკაციასა და რუსეთზე საქართველოს დამოკიდებულების შემცირებაში, არამედ იმაში, რომ საქართველომ შექმნას ძლიერი, მედეგი, დამოუკიდებელი, დემოკრატიული ინსტიტუტები და ეს პროცესი არასდროს მთავრდება, რისი მოწმეებიც ვართ ამერიკის შეერთებულ შტატებში, სადაც 247 წელია ვმუშაობთ დემოკრატიაზე და საკეთებელი კიდევ არის.როგორც ვთქვი, საქართველომ საკმაოდ შთამბეჭდავი პროგრესი აჩვენა 20-25 წლის განმავლობაში. საჭიროა, ყველამ შეინარჩუნოს ფოკუსი ერთსა და იმავეზე - მთელი ქვეყნის საუკეთესო ინტერესებზე, არა თავიანთ კერძო ან მცირე ჯგუფის ინტერესებზე, არამედ იმაზე, რაც არის მთელი ქვეყნის საუკეთესო ინტერესებში. ვფიქრობ, მართალი ხართ, ეს ნიშნავს ყურადღების მიქცევას იმაზე - რა სურთ ადამიანებს.საქართველოში მოგზაურობისას, შესაძლებლობა მქონდა შევხვედროდი მრავალ ქართველს სხვადასხვა სფეროდან, იქნებოდა ეს: ფერმერი, მასწავლებელი, სტუდენტი თუ ბიზნესის წარმომადგენელი, მეცნიერები. მე რაც მათგან მესმის, მათ სურთ სტაბილურობა, სურთ კეთილდღეობა, სურთ ჰქონდეთ შესაძლებლობები და სურთ თავისუფლება, რომ თავიანთი ბიზნეს-იდეები განახორციელონ, სურთ თანაბარი პირობები ამ იდეების გასავითარებლად; მათ სურთ სამართალი - დამოუკიდებელ და მიუკერძოებელ სასამართლოში, რომელიც იქნებოდა მოქნილი და გამჭვირვალე; მათ სურთ სამართლიანი არჩევნები, რომლის მიმართაც არ იქნებოდა ბრალდებები, რომლებიც ახლდა საქართველოში ჩატარებული არჩევნების უმრავლესობას - წინა თუ ამჟამინდელი ხელისუფლებების დროს და რომლებიც შეეხება კანდიდატების დაშინებას, ოპოზიციის კანდიდატების მხარდამჭერთა დაშინებას, მოსყიდვას, ადმინისტრაციული რესურსების არასათანადო გამოყენებას. ეს არ არის ახალი ტაქტიკები, მაგრამ ეს ძალიან დამაზიანებელია დემოკრატიული პროცესისთვის და გულწრფელად ვიმედოვნებ, რომ 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნები იქნება უკეთესი, ვიდრე ბოლოდროინდელი არჩევნები იყო.- არ ვიცი, რამდენად მისაღებია ინტერვიუს საშუალებით უთხრათ რაიმე თქვენს შემდეგ ელჩს, მაგრამ... თქვენ ახსენეთ არჩევნები და მახსოვს [სენატში] მოსმენისას რობინ დანიგანმა ილაპარაკა არჩევნებზეც და მომავალ არჩევნებზე გრძელვადიანი დაკვირვების მნიშვნელობაზე. რა იქნებოდა თქვენი რჩევა მომავალი ელჩისთვის არჩევნებთან მიმართებით?-  ვფიქრობ, ჩემი რჩევა უფრო ამომრჩევლებისთვის იქნებოდა განკუთვნილი: გამოდით და მიიღეთ მონაწილეობა არჩევნებში. უზრუნველჰყავით, რომ თქვენი ხმა იყოს გაგონილი და თქვენი არჩევანი - დათვლილი.აშშ-ის საელჩო მხარს დაუჭერს ამომრჩევლის განათლების კამპანიას, რომელიც ადამიანებს დაეხმარება არა მხოლოდ იმის გაგებაში რატომ არის მათი ხმა მნიშვნელოვანი, არამედ იმაშიც, რომ ამ კონკრეტულ არჩევნებზე, როცა უბნების 90% გადადის ხმის მიცემის ელექტრონულ სისტემაზე, ამომრჩეველმა იცოდეს ეს როგორ მუშაობს. უბნების თანამშრომლებმა უნდა იცოდნენ ეს როგორ მუშაობს. სხვაგვარად გვექნება მეტი დაბნეულობა როგორც ოლქებში, ისე უბნებზე. ვინაიდან, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებზე ვნახეთ, როცა უბნების 10%-ზე იყო ელექტრონული ხმის მიცემა, იყო გარკვეული პრობლემები - მართალია, უფრო ტექნიკური და არა რაიმე სხვა, მაგრამ ამან შეიძლება მთელი პროცესი შეანელოს, როცა მთელი ქვეყანა ელექტრონულად აძლევს ხმას. აშშ-შიც ვნახეთ, რომ ელექტრონული სისტემა არ იძლევა იმის გარანტიას, რომ ყველაფერი სუფთა და სამართლიანი იქნება. მისით მანიპულაციაც შესაძლებელია, თუკი ადამიანები არ არიან გაწვრთნილები ამ სისტემის გამოყენებაზე და თუკი ამომრჩევლებს არ ესმით ის როგორ მუშაობს. ასე რომ, ეს იქნება მნიშვნელოვანი არჩევნები და საგანმანათლებლო კამპანია არა მხოლოდ იმაზე, რატომ არის შენი ხმა მნიშვნელოვანი, არამედ ხმის მიცემის ძალიან ტექნიკურ მხარეზეც.მნიშვნელოვანია აგრეთვე მონიტორინგის გრძელვადიანი მისია, რადგან მხოლოდ არჩევნების დღეს არ ხდება არასწორი რაღაცები, სინამდვილეში ეს თვეებით ადრე ხდება: ადამიანების დაშინება, ხმების მოსყიდვა, ადამიანების მიმართ მუქარა, რომ, თუკი ისე არ მისცემენ ხმას, როგორც საჭიროა, სამსახურს დაკარგავენ. გავიმეორებ, ეს არის ტაქტიკები, რომლებიც საქართველოში გამოიყენება ბევრი-ბევრი წელია სხვადასხვა ხელისუფლების დროს. ძალიან მნიშვნელოვანია არჩევნებზე ადრეული მონიტორინგი იმისათვის, რომ დავეხმაროთ საქართველოს ამომრჩეველს - მოგვიანებით ჰქონდეს ნდობა შედეგის მიმართ. ნაკლებად მნიშვნელოვანია - აშშ-ს აქვს თუ არა ნდობა შედეგის მიმართ, არამედ ამომრჩეველსა და საქართველოს ხალხს უნდა სჯეროდეს, რომ არჩევნები ნამდვილად სამართლიანია და ასახავს საქართველოს ხალხის ნებას.2020-ში კოვიდის გამო შეუძლებელი იყო საერთაშორისო მეთვალყურეობის უზრუნველყოფა და ვფიქრობ, ამან მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა იმაში, რომ ამდენს გაუჩნდა შეკითხვები, რატომაც იყო ამდენი ბრალდება და საჩივარი - ვინაიდან არ გქონდათ საგარეო დახმარება მეთვალყურეებით, რომლებიც დაგეხმარებოდნენ პრობლემების გამოვლენასა და იმის დადასტურებაში პროცესი სამართლიანი იყო თუ არა. არავის განუცხადებია, რომ 2020-ის არჩევნები სამართლიანი იყო და არც 2021 წლის მუნიციპალურ არჩევნებზე უთქვამს ვინმეს, რომ სამართლიანი იყო. ეს სამწუხაროა და იმედი მაქვს, 2024-ის არჩევნები უკეთესი იქნება.- დემოკრატია წარმატებული, ქმედითი რომ იყოს, ძალიან მნიშვნელოვანია, გადაწყვეტილების მიღების პროცესი იყოს გამჭვირვალე. ხედავთ თუ არა როგორ მიიღება მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები საქართველოში? რა ლოგიკა აქვს მას? მაგალითად, ისეთი კანონპროექტის ინიცირებას, როგორიც იყო „აგენტების კანონი“, იგივე „რუსული კანონი“, როგორც მას ვუწოდეთ და შემდეგ მის გაწვევას? არის კიდევ რაღაც ინიციატივები, რომლებიც ჰაერში ტრიალებს და რაღაცის მოლოდინის რეჟიმში გვამყოფებს. ანდა, როგორ მიიღება გადაწყვეტილებები სასამართლო რეფორმაზე, რაზეც აშშ-ის დახარჯული აქვს რამდენიმე ათეული მილიონი - 30 მილიონ დოლარზე მეტი. როგორ მიიღება პოლიტიკური გადაწყვეტილებები საქართველოში? ვინ იღებს გადაწყვეტილებებს ამ ქვეყანაში?- ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია და ერთ-ერთი, რაზეც საქართველო მრავალი წელია მუშაობს, არის გამჭვირვალების გაზრდა, იქნება ეს პარლამენტის მუშაობის, სასამართლოსი, აღმასრულებელი ხელისუფლების. არის დამოუკიდებელი უწყებები - მაგალითად, სახელმწიფო აუდიტის უწყება, სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახური - ისინი უნდა იყვნენ დამოუკიდებელი უწყებები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ერთგვარ ზედამხედველობასა და გამჭვირვალებას. მოქალაქეებმა უნდა იცოდნენ, რომ მათი მთავრობა ანგარიშვალდებულია მათ მიმართ. ეს არის დემოკრატიის საფუძველი: მთავრობა - ხალხის მიერ, ხალხისთვის. საჭიროა, მთავრობა მუშაობდეს ხალხისთვის და ხალხს აქვს უფლება იცოდეს, რომ მთავრობა სწორედ ამას აკეთებს. ეს დამოუკიდებელი უწყებები ამისთვის არსებობს ისევე, როგორც ზოგიერთი სამოქალაქო ორგანიზაცია, რომლებიც მოქალაქეების სახელით მოქალაქეების მიმართ მთავრობის ანგარიშვალდებულებას უზრუნველყოფენ. იგივეს ვიტყვი ჟურნალისტებზეც - მედია არის ხალხის ხმა. ისინი სვამენ რთულ შეკითხვებს და მთავრობას უნდა შეეძლოს მათზე პასუხების გაცემა. ეს იმისთვის არის, რომ მოქალაქეები დარწმუნებულები იყვნენ, რომ მთავრობა, პარლამენტის წევრები, მოსამართლეები მუშაობენ ხალხის საუკეთესო ინტერესებისთვის. ვფიქრობ, ამ კუთხით გარკვეული პროგრესია მიმდინარე სასამართლო რეფორმაში, რამაც გაზარდა მოსამართლეთა შერჩევის პროცესის გამჭვირვალება. მეტია გასაკეთებელი. ვიცი, რომ ყველა კმაყოფილი არ არის გადადგმული ნაბიჯებით, რომლებიც არასაკმარისია არსებითი რეფორმისთვის, რომლებიც ვენეციის კომისიის სხვადასხვა თვალსაზრისშია მოთხოვნილი. ვენეციის კომისია არის ევროპული სამართლის ექსპერტთა ჯგუფი. იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველო ისწრაფვის ევროკავშირში ინტეგრაციისკენ, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ კანონმდებლობა, რომელიც ძალაში უნდა შევიდეს, შესაბამისობაში იყოს ევროკავშირის კანონმდებლობასთან. ვუწონებ პარლამენტს კანონპროექტზე ვენეციის კომისიის თვალსაზრისის მოთხოვნას, რომ ნახოს შესაბამისობაშია თუ არა ის ევროკავშირის კანონმდებლობასთან. როცა თვალსაზრისი მზად არის და მასში ნათქვამია არის თუ არა შესაბამისობაში, ეს არის მკაფიო გზამკვლევი პარლამენტისთვის - გადადგას ან არ გადადგას ესა თუ ის ნაბიჯი, თუკი სურს იყოს ჰარმონიაში ევროკავშირის კანონმდებლობასთან.„უცხოეთის აგენტებზე“ კანონი, რომელიც ახლა ახსენეთ, ძალიან ნათლად შეაფასა ეუთო/ოდირმა, ძალიან მკაფიოდ განაცხადა, რომ ეს კანონი არის ევროკავშირის სტანდარტებსა და რეგულაციებთან ჰარმონიზაციისგან უკან გადადგმული ნაბიჯი. სამწუხაროდ, ის ისე იყო ფორმულირებული, ექნებოდა იგივე ეფექტი, როგორიც აქვს კრემლის უცხოეთის აგენტებზე კანონს, რომლის მიზანია დამოუკიდებელი ხმების, დამოუკიდებელი ორგანიზაციების სტიგმატიზაცია და გაჩუმება - ქართველებისა, რომლებიც სხვა ქართველებისთვის მუშაობენ, იქნება ეს: შშმ პირების, ხანდაზმულების დამხმარე ორგანიზაციები, ფერმერული კოოპერატივები, ბიზნესორგანიზაციები......პოლიტიკოსები ამბობენ იმას, რაც უნდა თქვან - მაშინაც კი, როცა იციან, რომ ეს არ არის სიმართლე. მე ამას პირადულად არ აღვიქვამ. ყველაზე მნიშვნელოვანია, რას ამბობს საქართველოს ხალხი, რაც არის ძალიან მკაფიო. მათ სურთ ევროპა და ეს მკაფიოდ გამოხატეს არაერთხელ, სხვადასხვა დროს: 2020-ში, 2022-ში, მარტში, გემთან დაკავშირებით თუ იმ წუხანდელ კონცერტზე.სრულიად ნათელია, რა სურს საქართველოს ხალხს. ასევე ნათელია, რა არ სურს მას და ვფიქრობ, ადამიანებმა ესეც ბევრჯერ მკაფიოდ გამოხატეს. როცა ჩვენ - საქართველოს უძლიერესი, საუკეთესო მხარდამჭერი, საუკეთესო პარტნიორი და მეგობარი, ვლაპარაკობთ საქართველოს სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის თუ საქართველოს ეკონომიკური ზრდის ხელშეწყობაზე, საქართველოს დახმარებაზე უკეთესად დაიცვას საკუთარი საზღვრები და მოიგერიოს აგრესია, ვგულისხმობთ სწორედ ამას, რაზეც ვმუშაობთ საქართველოსთან პარტნიორობით 30 წლის განმავლობაში. სრულიად მარტივი საკითხებია: ვეხმარებით საქართველოს უკეთესად დაიცვას საზღვრები, დაიცვას თავისი სუვერენიტეტი და ტერიტორიული მთლიანობა, წაახალისოს თავისი ეკონომიკა, შექმნას უკეთესი სამუშაო ადგილები, რომ ადამიანებს შეეძლოთ თავიანთ ქალაქებსა და სოფლებში დარჩენა, კარგად ცხოვრება, ოჯახების გაზრდა იქ, სადაც სურთ და რომ არ იყვნენ იძულებულები წავიდნენ უცხოეთში ან თბილისში.ვეხმარებით საქართველოს ააშენოს ძლიერი, მედეგი, დემოკრატიული ინსტიტუტები, ვინაიდან ქართველებს სურთ იცხოვრონ ევროპულ დემოკრატიაში. ეს ძალიან ნათელია. და ვიდრე ეს არის საქართველოს ხალხის მიზანი, ჩვენ ვართ აქ ამის მხარდასაჭერად. ვთვლი, რომ ჩვენი საქმიანობა აქ სრულიად ნათელია. როგორც აღვნიშნე, საითაც უნდა გაიხედო ამ ქვეყანაში, დაინახავ მტკიცებულებას, რომ 30 წლის განმავლობაში აშშ სწორედ ამას აკეთებს საქართველოში, საქართველოსთან ერთად - როგორც საქართველოს მთავრობასთან, ისე ხალხთან ერთად. დარწმუნებული ვარ, ასეთივე შედეგიანი ურთიერთობა გვექნება მომავალ წლებშიც.- აღნიშნეთ, რომ პირადულად არ იღებთ, მაგრამ ხომ არ ფიქრობთ, რომ ეს დამაზიანებელია საქართველოს საგარეო პოლიტიკისთვის, საქართველოს დასავლური მომავლისთვის, ევროატლანტიკური მომავლისთვის?- ვთვლი, რომ ხალხს შეუძლია ამის პერსპექტივაში დანახვა. არიან ადამიანები, რომლებიც ცდილობენ ძირი გამოუთხარონ აშშ-სა და საქართველოს შორის ახლო, ძლიერ პარტნიორობას. ამას ისინი გარკვეული მიზეზების გამო და კერძო ინტერესებით აკეთებენ, რაც სწორედ ამაზეა გათვლილი. ისინი არ ცდილობენ მხოლოდ აშშ-ის დისკრედიტაციას, არამედ ნებისმიერი დამოუკიდებელი ხმისა, რომელიც გამოდის საქართველოს ევროპული, დემოკრატიული მომავლის სასარგებლოდ. ვთვლი, რომ საქართველოს ხალხი საკმარისად საზრიანია - მინიმუმ ისინი, ვისაც მე შევხვედრივარ, ძალიან საზრიანად უდგებიან ამას. ისინი მიეჩვივნენ ამ სახის რუსულ და პრორუსულ დეზინფორმაციას და ვფიქრობ, შეუძლიათ დაინახონ - როდის ცდილობენ ადამიანები დააზიანონ საქართველოს პარტნიორობა მის უახლოეს მეგობრებთან, ნამდვილ სტრატეგიულ პარტნიორებთან, რომლებიც იქნებიან აქ საქართველოსთვის, ვინაიდან აქ ვართ საქართველოსთან ერთად 30 წელზე მეტია და არსად წასვლას ვაპირებთ. ვიდგებით საქართველოს გვერდით მანამდე, ვიდრე საქართველოს ხალხი დემოკრატიული მომავლისკენ ისწრაფვის.- სანქციების საკითხი: სულ ახლახან, აგვისტოს დასაწყისიდან აიკრძალა აშშ-იდან იმპორტირებული ავტომანქანების რუსეთში ექსპორტი. კიდევ რაიმე შეიძლება ამას დაემატოს?- ჩვენ უნდა შევინარჩუნოთ სიფხიზლე. სანქციებისა და ექსპორტის კონტროლის მიზანი არის რუსეთის წვდომის შეზღუდვა იმ კომპონენტებსა და მოწყობილობებზე, რომლებიც უკრაინაში ბრძოლის ველზე გამოჩნდება ხოლმე. ჩანს ბომბებში, რომლებიც გამოიყენება სკოლების, საავადმყოფოების, საცხოვრებელი შენობების ასაფეთქებლად, მშვიდობიანი მოსახლეობის დასახოცად. ჩვენ ვცდილობთ რაც შეიძლება მალე დავასრულოთ ეს ომი, რუსეთისთვის იმ სახის იარაღსა და მოწყობილობებზე წვდომის შეზღუდვით, აკრძალვით, რომლებსაც იყენებს ომის გასაგრძელებლად.რუსეთმა დაიწყო ეს ომი და რუსეთს შეუძლია ის დღესვე დაასრულოს. ისინი ამას არ აკეთებენ. პუტინი ირჩევს ამ ომის გაგრძელებას. ვიდრე ეს ასეა, გვჭირდება თანამშრომლობა საქართველოს მსგავს ქვეყნებთან, რომლებსაც აქვთ რუსეთთან სახმელეთო საზღვარი, რომ შეზღუდონ რუსების წვდომა კომპონენტებზე, რომლებიც ხშირად გვხვდება ავტომანქანებში, სარეცხ მანქანებში, ჩვეულებრივ ტექნიკაში და შემდეგ ვნახულობთ რაკეტებში, დრონებსა და ბომბებში.სიფხიზლე უნდა შევინარჩუნოთ. ადამიანები, რომლებიც ცდილობენ სანქციებისა და ექსპორტზე კონტროლისთვის თავის არიდებას, მუდმივად ეძებენ ახალ გზებს. ძალიან კარგი თანამშრომლობა გვაქვს საქართველოს ხელისუფლებასთან. მრავალი წელია ვმუშაობთ საბაჟოსთან, შემოსავლების სამსახურთან, საზღვრის დაცვასთან, საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტოსთან. ვატარებთ წვრთნებს, უზრუნველვყოფთ ტექნიკით, რომელიც სჭირდებათ, რომ იცოდნენ რა შემოდის აქ და რა გადის საქართველოდან. ეს საქართველოს ინტერესებშიც არის, ეს საქართველოს უსაფრთხოებასაც ეხება. უბრალოდ უნდა შევინარჩუნოთ სიფხიზლე. ეს იყო ელჩ ო’ბრაიენის გზავნილიც, აგრეთვე კოლეგებისა ბრიტანეთიდან და ევროკავშირიდან, რომლებიც აქ იმყოფებოდნენ კვირების წინ იმისთვის, რომ ეთქვათ - გმადლობთ, მჭიდრო თანამშრომლობისთვის და თუ შეიძლება, შევინარჩუნოთ სიფხიზლე, რომ რაც შეიძლება მალე დავასრულოთ ეს ომი. ეს არის ჩვენი მიზანი.

74 მილიონი ადრეული შეტყობინების სისტემისთვის – რა გვაქვს და რა უნდა გვქონოდა

1691688367

ამისთვის საერთაშორისო ფონდებიდან და საქართველოს ბიუჯეტიდან ჯამურად 74 მილიონი დოლარი გამოიყო.პროექტი 2018 წლის ბოლოს დაიწყო და 2025 წლის დეკემბერში უნდა დასრულდეს. 2023 წლის აგვისტოს მონაცემებით, არცერთ მდინარეზე ადრეული გაფრთხილების სისტემა დამონტაჟებული არაა.ამ სტატიაში ვცდილობთ ვიპოვოთ პასუხი კითხვაზე, რატომ არ გვაქვს ადრეული გაფრთხილების სისტემა მაშინ, როცა გვაქვს ფული იმისათვის, რომ ეს სისტემა გვქონდეს.რა არის ადრეული გაფრთხილების სისტემა და რატომ გვჭირდება ისადრეული გაფრთხილების სისტემა მოიცავს საფრთხეების მონიტორინგს, პროგნოზირებას, კატასტროფების რისკის შეფასებას და მზადყოფნას.ადრეული გაფრთხილების სისტემის გამართულად ფუნქციონირება საშუალებას აძლევს მოქალაქეებს, ადგილობრივ მცხოვრებლებს, ასევე ბიზნესსა და მთავრობას, რომ მიიღონ დროული ზომები, კატასტროფის რისკების შესამცირებლად წინასწარ, სანამ სტიქია განვითარდება.საერთაშორისო და ადგილობრივი ექსპერტების ჯგუფის მიერ მომზადებული სახელმძღვანელოს მიხედვით, ადრეული გაფრთხილების სისტემა უნდა მოიცავდეს ოთხ, ერთმანეთთან დაკავშირებულ ელემენტს:სისტემატურად უნდა გროვდებოდეს მონაცემები მოსალოდნელი კატასტროფის რისკზე და ხდებოდეს მისი შეფასება,უნდა ვლინდებოდეს საფრთხე და მისი შესაძლო შედეგები, მონიტორინგი, ასევე ანალიზი და პროგნოზირება,ოფიციალურმა წყარომ უნდა გააფრთხილოს მოსახლეობა დროულად და მიაწოდოს ზუსტი ინფორმაცია მოსალოდნელ საფრთხეზე, ყველა დონეზე უნდა იყოს მზადყოფნა მიღებულ გაფრთხილებაზე სწრაფი რეაგირებისათვის.ვინ ეხმარება საქართველოს ადრეული გაფრთხილების სისტემის დანერგვაშისაქართველომ 2018 წელს კლიმატის მწვანე ფონდისგან (GCF) 27 მილიონი აშშ დოლარი მიიღო მრავლობითი საფრთხეების შემცველი ადრეული შეტყობინების სისტემის გაფართოებისთვის.ეს იყო შესაძლებლობა კლიმატის ცვლილების მიმართ სისტემური მიდგომები განვითარებულიყო ქვეყანაში და საქართველოს დაენერგა მსოფლიო გამოცდილებისა და საერთაშორისო მექანიზმების გამოყენება.ამ დაფინანსებას დაემატა შვეიცარიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სააგენტოს (SDC) მიერ 5 მილიონი აშშ დოლარით დაფინანსებული პროექტი – „კლიმატის ცვლილებისადმი ადაპტაციის შესაძლებლობების გაძლიერება საქართველოში“ და შვედეთის საერთაშორისო განვითარების თანამშრომლობის სააგენტოს (SIDA) მიერ 4 მილიონი აშშ დოლარით დაფინანსებული პროექტი სახელწოდებით – „კლიმატის ცვლილების რისკებისადმი თემების მედეგობის გაძლიერება“.გარდა საერთაშორისო დაფინანსებისა, საქართველომ პროგრამის განხორციელებისთვის 38 მილიონი დოლარის თანადაფინანსება გამოყო.ჯამში საქართველოს 2019 წლის დასაწყისისათვის, იმ დროისთვის, როდესაც პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოები დაიწყო, ჰქონდა 74 მილიონი აშშ დოლარი 11 მდინარის აუზში ადრეული გაფრთხილების სისტემის დასამონტაჟებლად.აქედან 38 მილიონი საქართველოს ბიუჯეტიდან, 36 მილიონი დოლარი კი საერთაშორისო დახმარება.ოფიციალური ინფორმაციით, პროგრამას სათავეში უდგას საქართველოს მთავრობა, კერძოდ გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო, ხოლო საერთაშორისო დახმარებით განხორციელებული პროექტების მართვას გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP) ახორციელებს.რა გაკეთდა პროექტის დაწყებიდან დღემდეგამომდინარე იქიდან, რომ 2018 წელს დაწყებული პროექტის თანახმად, საქართველოში 11 მდინარის აუზში უნდა დანერგილიყო ადრეული შეტყობინების სისტემა, „ბათუმელები“ დაინტერესდა 2023 წლის 7 აგვისტოს მდგომარეობით, რამდენ მდინარის აუზში იყო უკვე დანერგილი ეს სისტემა და რომელი იყო ეს მდინარეები.„ბათუმელებმა“ კითხვებით მიმართა როგორც გაეროს განვითარების პროგრამას საქართველოში, ისე გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს.პროექტის დაწყებიდან დღემდე 4 წელი და რვა თვეა გასული. რა გაკეთდა ამ დროის განმავლობაში, ეს იყო „ბათუმელების“ ერთ-ერთი კითხვა, რომელსაც წერილობით უპასუხა ანნა ჩერნიშოვამ, გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) მუდმივი წარმომადგენლის მოადგილემ საქართველოში.„2019 წლიდან მიღწეულია შემდეგი შედეგები: 2021 წელს, UNDP-ის მხარდაჭერით, საქართველო გახდა ევროპის ამინდის საშუალოვადიანი პროგნოზების ეროვნული ცენტრის (ECMWF) წევრი, რათა გაუმჯობესდეს პროგნოზირების შესაძლებლობები.ამინდის მონიტორინგისა და პროგნოზირების გაუმჯობესების მიზნით, მთელი ქვეყნის მასშტაბით მიმდინარეობს ჰიდრომეტეოროლოგიური მონიტორინგის ქსელის განახლება და გაფართოება გარემოს ეროვნული სააგენტოსთან თანამშრომლობით. საქართველოში უკვე არსებულ ჰიდრომეტეოროლოგიურ მონიტორინგის სადგურებს დაემატა 51 ახალი ჰიდრომეტეოროლოგიური სადგური და საგუშაგო, რის შედეგადაც საგრძნობლად უნდა გაიზარდოს ჰიდრომეტეოროლოგიური მონიტორინგის სიზუსტე. პროგრამის დასრულებამდე დამატებით დაგეგმილია 98 სადგურის დამონტაჟება.სასოფლო-სამეურნეო აქტივობების ხელშეწყობის მიზნით, შეძენილია 15 აგრომეტეოროლოგიური სადგური.11 ადგილზე განთავსდა გეოლოგიური მონიტორინგის სისტემები. მონაცემების ხარისხიანი დამუშავებისა და შენახვის მიზნით, გარემოს ეროვნული სააგენტოსთვის შეძენილ იქნა მაღალი წარმადობის კომპიუტერი და მიმდინარეობს ცენტრალური საინფორმაციო სისტემის განახლება, რაც მონიტორინგის სადგურებიდან ინფორმაციის ავტომატურ რეჟიმში მიწოდებას უზრუნველყოფს,“ – ნათქვამია წერილობით მოწოდებულ ინფორმაციაში.გაეროს განვითარების პროგრამის წარმომადგენლის მიერ მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად, შეიქმნა ერთიანი მეთოდოლოგია კლიმატური საფრთხეების (წყალდიდობა, მეწყერი, ღვარცოფი, ზვავი, ქარი, სეტყვა, გვალვა) შეფასებისა და მოდელირებისთვის. UNDP-ის დახმარებით, გარემოს ეროვნულმა სააგენტომ მოამზადა აღნიშნული საფრთხეების რუკები დასავლეთ საქართველოს 7 მთავარი მდინარის აუზისთვის (კინტრიში, ნატანები, სუფსა, ენგური, რიონი, ხობისწყალი, ჭოროხი-აჭარისწყალი). მიმდინარეობს ამ მდინარეებზე რისკების შეფასება შესაბამისი მეთოდოლოგიით, რაც დაფუძნებულია საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკაზე და მორგებულია საქართველოს კონტექსტს."მიმდინარეობს კლიმატური კატასტროფების რისკის საინფორმაციო სისტემის  შემუშავება, რაც უაღრესად მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ სხვადასხვა სამთავრობო უწყებასა და მოსახლეობას მიეწოდებოდეს ზუსტი და სანდო ინფორმაცია არსებული საფრთხეებისა და რისკების შესახებ. ამ ეტაპზე, სისტემა ტესტირების რეჟიმშია. მისი დანერგვა განხორციელდება საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურთან ერთად.გარემოს ეროვნულ სააგენტოში შექმნის პროცესშია წყალდიდობის პროგნოზირების პლატფორმა, რომლის ტესტირება ამჟამად მიმდინარეობს.შემუშავდა საგანგებო სიტუაციების მართვის გეგმები 6 მუნიციპალიტეტისთვის (თელავი, ახმეტა, ლაგოდეხი, გორი, სიღნაღი, ქობულეთი). გრძელდება აღნიშნული გეგმების მომზადება თბილისის, აბაშის, სენაკის, სამტრედიისა და ხობის მუნიციპალიტეტებისთვის.საფრთხის რუკებზე დაყრდნობით და საერთაშორისო გამოცდილების გათვალისწინებით, მზადდება ზონირების საკანონმდებლო გზამკვლევი. ამ დოკუმენტში მოცემული სტანდარტების გათვალისწინება სავალდებულო იქნება ინფრასტრუქტურული პროექტების დაგეგმარებისა და განხორციელებისას,“ – მოგვწერა ანნა ჩერნიშოვამ, გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) მუდმივი წარმომადგენლის მოადგილემ საქართველოში.ანნა ჩერნიშოვას თქმით, ამჟამად მიმდინარეობს კლიმატის ცვლილების საფრთხეების მიმართ ყველაზე მოწყვლადი 100 დასახლების გამოვლენა.„ამ ეტაპზე გამოვლენილია 15 მოწყვლადი თემი სუფსის, ნატანებისა და კინტრიშის აუზებში, სადაც დაგეგმილია რისკის მართვის გეგმების შემუშავება და პრიორიტეტული ღონისძიების გატარება. მათ შორის სირენების შეძენა და დამონტაჟება, არა-სტრუქტურული ბიო-საინჟინრო ღონისძიებების გატარება (მაგ: აგროსატყეო ღონისძიებები, ჭალის ტყეების განაშენიანება, კალაპოტების გაწმენდა, ა.შ.). მოწყვლადი თემების გამოვლენა და შესაბამისი სამუშაოების გატარება მომავალშიც გაგრძელდება.ქვეყნის მასშტაბით შენდება წყალდიდობისგან დამცავი ინფრასტრუქტურა 15 ლოკაციაზე. 7 ლოკაციაზე სამუშაოები უკვე დასრულებულია. სამუშაოები მიმდინარეობს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტთან თანამშრომლობით,“ – მოგვწერა ანნა ჩერნიშოვამ.გაეროს განვითარების პროგრამიდან მიღებული ინფორმაციის თანახმად, მას შემდეგ, რაც პროექტის განსახორციელებლად განსაზღვრული ვადა ამოიწურება, საქართველოსთვის ხელმისაწვდომი იქნება მნიშვნელოვანი  ინსტრუმენტი, რომელიც კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული კატასტროფების მართვასა და ადრეული შეტყობინების სისტემის შექმნასა და დანერგვას განაპირობებს."ამით კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული კატასტროფების პრევენციისა და მართვის სისტემის დანერგვა, რა თქმა უნდა, არ დასრულდება. ეს უწყვეტი პროცესია, რომელიც მუდმივ ჩართულობას და საზოგადოების ერთიან ძალისხმევას მოითხოვს.  პროგრამის განხორციელება კარგ საფუძველს ჩაუყრის საქართველოში კლიმატგონივრული და კლიმატისადმი მედეგი საზოგადოების მშენებლობას, რომელიც სათანადოდ შეძლებს არსებული საფრთხეებისა და რისკების შეფასებას, გაატარებს პრევენციულ და ადაპტაციურ ზომებს და საჭიროების შემთხვევაში, სწრაფად და ეფექტურად მოახდენს კატასტროფებზე რეაგირებას“, – განმარტავს ანნა ჩერნიშოვა.„ბათუმელებმა“ გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსაც ჰკითხა, რომელი მდინარის აუზში იყო დამონტაჟებული ადრეული გაფრთხილების სისტემა. სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის ხელმძღვანელმა კითხვებზე პასუხი წერილობით მოგვაწოდა„აღსანიშნავია, რომ ადრეული შეტყობინების სისტემა არ კეთდება ინდივიდუალურად თითოეული მდინარისთვის, არამედ ეწყობა მთელი ქვეყნის მასშტაბით, რომელიც მოიცავს არაერთ მდინარეს და  აღნიშნული სისტემა ითვალისწინებს რამდენიმე კომპონენტის ერთობლიობას, კერძოდ:ქვეყნის ტერიტორიაზე ჰიდრომეტეოროლოგიური და გეოლოგიური ხასიათის რისკების იდენტიფიცირებას;მეტეოროლოგიურ და ჰიდროლოგიურ პარამეტრებზე დაკვირვების ქსელის სრულყოფას;მონაცემთა შეკრება და გავრცელების საინფორმაციო სატელეკომუნიკაციო თანამედროვე სისტემების დანერგვას;ამინდის და ჰიდროლოგიური პროგნოზების რიცხვითი მოდელების თვლის სისტემის დანერგვას.აღნიშნულიდან გამომდინარე, თუნდაც 1 მდინარისთვის ადრეული გაფრთხილების უზრუნველყოფა მოითხოვს ზემოხსენებული ღონისძიებების დასრულებას, რომელთა შესრულების მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია მოცემულია ზემოთ, ანუ ამ ეტაპზე მიმდინარეობს აღნიშნულ კომპონენტების შესრულებაზე მუშაობა, რომლის დასრულება დაგეგმილია 2025 წელს. 2025 წელს მთლიანად დასრულდება ზემოთ ჩამოთვლილი ღონისძიებები, რომლებიც მოიცავს ქვეყნის მთელ ტერიტორიას“, – მოგვწერეს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროდან. წყარო: "ბათუმელები"

"ნაცმოძრაობაში" მიმდინარე პროცესებთან არანაირი კავშირი არ მაქვს და არც ვაპირებ, მქონდეს"

1701208325

"მეგობრებო, რამდენიმე ადამიანმა საჯაროდ დააფიქსირა პოზიცია ნაციონალური მოძრაობის თავმჯდომარედ ჩემი დანიშვნის შესახებ.საჯაროდვე მინდა დავაფიქსირო, რომ არც ერთი ეს განცხადება არ გამოხატავს ჩემს პოზიციას. "ნაცმოძრაობაში" მიმდინარე პროცესებთან არანაირი კავშირი არ მაქვს და არც ვაპირებ, მქონდეს.მინდა ვთხოვო ყველას, თავი შეიკავონ აღნიშნულ კონტექსტში ჩემი სახელის გამოყენებისგან, რადგან ეს არც რეალობასთანაა ახლოს და აღრმავებს ისედაც უმძიმეს დაძაბულობას, ასევე დამაზიანებელია პირადად ჩემთვის.იმედია, მეტად აღარ მომიწევს ამ საკითხზე ჩემი პოზიციის გამოხატვა", - წერს ნიკა გვარამია.

"ქ-ნო სალომე, არის ერთი ადამიანი, რომელიც სტალინს და მე ვერაფრით გვივიწყებს, ოღონდ ის სტალინზე გიჟდება და და ვეზიზღები მე"

1701193654

"ქალბატონმა პრეზიდენტმა გორში მე და სტალინი ერთმანეთს შეგვადარა და ჩემს მშობლიურ გორელებს (ბაბუაჩემი მიშა სააკაშვილი, თბილისის მედინსტიტუტის დამფუძნებელი და პირველი რექტორი გორიდან იყო) ორივეს დავიწყება ურჩია.ქ-ნო სალომე, არის ერთი ადამიანი, რომელიც სტალინს და მე ვერაფრით გვივიწყებს - მას ვლადიმერ პუტინი ჰქვია. ოღონდ ის სტალინზე გიჟდება და მთელს რუსეთში ძეგლებს უდგამს და ვეზიზღები მე, მუდმივად რა სხვადასხვა გამოსვლებში, ყველანაირ ცოდვებში მადანაშაულებს.მე, რა თქმა უნდა, გამიხარდებოდა ქართველ ერთან ერთად, რომ თქვენ მყარად იყოთ ისტორიის სწორ მხარეს", - წერს სააკაშვილი.

"ხელი მიკანკალებს ამას რომ ვწერ, უკარგესი ადამიანი, უწესიერესი, უბოროტო და ღირსეული ბიჭი, იორამი 35 წლის იყო"

1701025864

"ხელი მიკანკალებს, ამას რომ ვწერ, მაგრამ იმდენი ადამიანი მიკავშირდება, გადავწყვიტე დავწერო. დღეს უცაბედად გარდაიცვალა დავით თარხან-მოურავის ვაჟი იორამ თარხან-მოურავი. უკარგესი ადამიანი. უწესიერესი, უბოროტო და ღირსეული ბიჭი. იორამი 35 წლის იყო. გარდაცვალების მიზეზი გულის ანევრიზმაა. მომავალ კვირაში ოპერაცია ჰქონდა დაგეგმილი. იორამი ცხოვრობდა საზღვარგარეთ და ჯერ ზუსტად ვერ ვწერ, როდის ჩამოვასვენებთ, სად დავასვენებთ და როდის იქნება პანაშვიდი და გასვენება. ყველაფერი პირიქით უნდა ყოფილიყო... ჩვენი შვილები უნდა წერდნენ ჩვენი გარდაცვალების შესახებ და მე ვწერ... აღარ მესმის არაფერი... რატომ..." - წერს ირმა ინაშვილი. 

მიხეილ სააკაშვილი - გიული ძალიან, ძალიან მიყვარხარ, ძალიან ბედნიერი ვარ, რომ არსებობ და შენი შვილი ვარ

1699728137

"დღეს დედაჩემის დაბადების დღეა!როგორც ყოველთვის, ბოლო მრავალი თვის განმავლობაში, ის იქნება ჩემს გვერდით, "ვივამედის" გისოსებიან პალატაში, რომელშიც თითქმის ვერ აღწევს ჰაერი და შუქი.ის დგება დილით ადრე, მიმზადებს საკვებს, მოაქვს, შემდეგ მიდის სამსახურში, (გიული საქართველოს უნივერსიტეტის ერთ-ერთი პრეზიდენტია) საღამოს 6 საათამდე ბრუნდება უკან (მარტო 6-მდე უშვებენ) და მოაქვს მეორე პორცია.შემდეგ მიდის სახლში, იღებს უამრავ ხალხს. ეს ვიზიტები, შეხვედრები და სატელეფონო საუბრები გვიან ღამემდე, სადღაც დილის 3-მდე გრძელდება და შემდეგ ისევ დილით ადრე დგება, ამასთან ერთად, ახერხებს შვილიშვილების ნახვას და მათზე ზრუნვას, ასევე აგრძელებს მუშაობას, თვალებანთებული მიყვება ხოლმე თამარ მეფეზე მის ახალ კვლევაზე და ძალიან მნიშვნელოვან სამეცნიერო აღმოჩენებზე - ამ კვირებში გამოდის გიულის ახალი წიგნი.დღეს დედაჩემი გიული ალასანია 77 წლის გახდა. მინდა აქ ვუთხრა ის, რაც ჩვენი შეხვედრების დროს როგორც წესი არ ვეუბნები - გიული ძალიან, ძალიან მიყვარხარ. ძალიან ბედნიერი ვარ, რომ არსებობ და შენი შვილი ვარ, ძალიან განვიცდი, რომ ამხელა ტვირთად დაგაწექი და უზომოდ მადლობელი ვარ შენი სიყვარულისთვის და ასეთი თავდადებისთვის.P.S დღეს სისტემამ დაბდღე მიულოცა იმით, რომ განსაკუთრებით დიდი ხანი აცდევინეს შემოსასვლელად", - წერს სააკაშვილი. 

"მოვუწოდებ სალომე ზურაბიშვილს, დეკემბერს პოლიტპატიმრების გარეშე შევხვდეთ"

1699472133

"სალომე ზურაბიშვილის აქცია მე ვნახე. და მას მოვუწოდებ, რომ დეკემბერს პოლიტპატიმრების გარეშე შევხვდეთ და სტატუსს კიდევ უფრო მეტად წავეხმაროთ. პირველ რიგში, ვგულისხმობ მიხეილ სააკაშვილს და ლაზარე გრიგორიადისს, ასევე. ასევე, სხვა ადამიანებს, რომლებსაც შეიძლება ამგვარი ტიპის შეფასება მიეცეს..." - განაცხადა ნიკა გვარამიამ.